ADİ ORTAKLIK NEDİR?

Adi ortaklık veya diğer adıyla şirket, kökleri Roma Hukukuna dayanmaktadır ve çok daha eskidir. Aşağıda adi ortaklığın temel unsurları yer almaktadır.

• İki veya Daha Fazla Kişi
• Ortakların ortak bir amacı olmalıdır
• Ortak bir hedefe ulaşmak için ortak çaba
• İşgücü veya araçlara katkı
• Sözleşmeye dayalı teminat

Adi Ortaklık (OP) nedir?

Ortaklık, iki veya daha fazla kişinin çabalarını veya kaynaklarını ortak bir amaç için birleştirmeyi kabul ettiği ve daha sonra bu kaynakları bu amaca ulaşmak için kullandığı bir düzenlemedir. İki veya daha fazla kişinin gerçek kişi olması gerekmez. Normal bir ortaklık tüzel kişileri içerebilir.

Normal bir ortaklık anlaşması nasıl yapılır

Adi ortaklık sözleşmesi, genel bir kural olarak, herhangi bir şekle tabi değildir. Bir ortaklığın amacı veya işleri bir şekil şartına tabi olsa bile, ortaklığın oluşumu yine de şekilsiz olarak gerçekleşir. Bunun bazı istisnaları vardır. Bunlar şunlardır:

• Sözleşmeyi belirli bir şekilde akdedeceklerine karar verebilirler. Bu durumda, şekil şartlarına uymayan anlaşmalar bağlayıcı değildir.
• Devir gibi yasal olarak formalitelere tabi olan mal veya haklar, ortaklığa katkı payı olarak verilecekse, bu katkı payına ilişkin maddelerin kanunun öngördüğü şekil şartlarına göre hazırlanması gerekir. Sözleşmenin tamamı değil, sadece devri şekil şartına tabi olan katılma paylarını içeren hükümler şekil şartına tabidir. Örneğin, taşınmaz malların veya paylı mülkiyete tabi taşınmaz malların bir kısmının mülkiyetinin katılım payının bir parçası olarak devredilmesine ilişkin bir anlaşma varsa, bu madde kanuna uygun olarak resmi şekilde yapılmalıdır. Aynı durum ortaklığa devredilecek alacağın iştirak payı olması halinde de geçerlidir. Alacağın temliki hükümlerine göre de yazılması gerekir.
• Ticari işletme işletmek amacıyla adi ortaklık kurmak isteyen tüzel kişiliğe sahip bir ticaret şirketi, sözleşmeyi yazılı olarak notere onaylatmak zorundadır. Şekil şartı yalnızca ortaklığın ticaret siciline tescil edilmesi durumunda geçerlidir. Adi bir ortaklığın kurulması için belirli bir form kullanma zorunluluğu yoktur.

Ortaklık sözleşmesi yazılı değilse ne olur?

Yazılı bir anlaşma gerekliliği belirtilmemiş olsa da, yasal bir anlaşmazlık sırasında ortaklığın varlığı kanıtlanamazsa hak kaybına neden olabilir. Ortaklar için ispat kolaylığı sağlaması açısından ortaklık sözleşmesinin yazılı olması gerekmektedir. Bir anlaşmazlık durumunda ispat yükü, ortaklığın bir parçası olduğunu iddia eden ortağa düşecektir.

Adi Ortaklık Sözleşmesi Örneğinde Neler Var?

Yazılı bir sözleşme için resmi bir gereklilik yoktur. Taraflar isterlerse belgenin içeriğine karar verebilirler. Gerçek dünyada birçok örnek anlaşma mevcuttur. Yazılı sözleşmede tarafların aşağıdakilere yer vermelerinde fayda vardır:

• Taraflar hakkında bilgi
• Ortaklar, sermaye ve mülkiyette orantılı bir paya sahip olmalıdır.
• Hissedarların katılım payları
• Varsa sözleşmenin geçerlilik süresi
• Ortaklığın amacı nedir?
• Hissedarların hakları ve yükümlülükleri
• Bir ortaklık nasıl yönetilir ve temsil edilir
• Kazançların nasıl dağıtılacağı
• Fesih ve tasfiyeye ilişkin tasarruflar.

Adi Ortaklıkların Özellikleri ve Nitelikleri Nelerdir?

Normal ortaklık sözleşmesinin şekle tabi olmadığını daha önce belirtmiştik. Bir sözleşmeyi geçersiz kılan aynı durumlar ortaklık sözleşmesi için geçerli değildir. Sözleşmeyi geçersiz kılacak herhangi bir durum yoksa (şekil eksikliği veya ehliyetsizlik gibi) ve ortaklığın amacı hukuka ve ahlaka aykırı ise ve ortakların geçerlilik için başka bir koşulu yoksa, ortaklar adi ortaklığın geçersizlik iddialarına kadar birbirlerine ve başkalarına karşı sorumlu olmaya devam ederler. Bu hallerde geçersizlik iddia edilinceye kadar yapılan işlemler geçerli olmaya devam edecektir. Hakim, geçersizliğin ilan edildiği andan itibaren ileriye dönük olarak geçersizliği değerlendirebilecektir.

Adi ortaklığın tüzel kişiliği var mıdır?

Adi ortaklıklarda tüzel kişilik mevcut değildir. Bu bağlamda bir adi ortaklık hukuki bir ilişkide tek başına taraf olamaz. Yasal işlem tüm ortakları kapsar. Bu nedenle tüm ortaklar yasal işlemde yer almalı veya temsil edilmelidir. Ortaklığın değil, ortakların temsil edildiğini unutmayın. Ortağa katılım payı olarak verilen varlıklar da ortaklığa ait değildir. Tüm ortakların varlıklar üzerinde hakkı vardır. Ortaklığın tüzel kişiliği olmadığı için dava açarken veya takip talebinde bulunurken tüm ortakların güç birliği yapması gerekir.

Normal bir şirket kaç kişiden oluşabilir?

Normal bir şirket kurmak için gerçek veya tüzel en az iki kişinin ortaklık kurması gerekir.

Adi ortaklıkta kim sorumludur?

Ortaklığın tüzel kişiliğinin mevcut olmadığını daha önce belirtmiştik. Ortaklıktaki işlemlerden doğan borçlardan ortaklık değil, ortaklar sorumludur. Her ortak borçtan dolayı tüm malvarlığı ile birinci ve ikinci derecede müteselsilen sorumludur. Ortaklardan birinin borçlu olması halinde diğer ortaklar için de durum aynıdır. Bir ortak işletmeyi temsil etmeye yetkili değilse ve hem kendi hesabına hem de ortaklığın hesabına borçlanırsa, diğer ortaklar işlemi onaylamadığı sürece bu borçtan yalnızca kendisi sorumlu olacaktır.

Normal bir ortaklığın vergilendirilmesi nedir?

Bir ortaklık yasal statüye sahip bir tüzel kişilik olmadığından, mükellef olamaz. Her ortak bireysel bir vergi mükellefi olur ve her ortak için vergi işlemleri ayrı ayrı yürütülür. Ortaklardan birinin vergi uzlaşmasına yetkili olmadığı halde ve vekaletname olmaksızın katılması halinde, bu uzlaşma sadece onu bağlar. Diğer ortakların herhangi bir yükümlülüğü yoktur.

Normal bir ortaklığın hak ve yükümlülükleri nelerdir?

Bir ortaklığın bileşenlerinden biri olarak katılım payından bahsetmiştik. Bu katılım payı ortaklığın kurulması için taahhüt edilir ve taahhüt eden ortağı diğer ortaklara karşı yükümlülük altına sokar. Ancak bu borç sadece ortaklar arasındaki ilişkide söz konusudur. Sorumluluk diğer ortaklara aittir. Bu durumda, ortaklık payını henüz ödememiş olan bir yatırımcı, üçüncü şahıslara karşı sınırsız olarak sorumludur. Sözleşmede başka bir şey belirtilmemişse, her ortağın ortaklığa aynı katılım payı ile girdiği varsayılır. Her bir katılım payının değerinin eşit sayıldığına dikkat etmek önemlidir. Hisseler aynı türden değilse, eşit olmaları gerekmez. Para, alacaklar veya mallar, işgücü, müşteri çevreleri, itibar vb. gibi ekonomik değeri olan herhangi bir şey sunabilirsiniz. İştirak hissesi olarak ekonomik değeri olan her şey ortaklığa verilebilir. Tüm ortaklar, genel olarak, katılım paylarının müşterek sahibidir. İkinci bir hak ve görev, iş ortaklığından kaynaklanan her türlü kar veya zararı paylaşmaktır. Bu, yalnızca mali kayıp ve kazançların değil, diğer tüm maddi ve maddi olmayan kayıp ve kazançların, aksine bir anlaşma yapılmadıkça ortaklar arasında eşit olarak bölünmesi gerektiği anlamına gelir. Buna ek olarak, her ortak dürüstlük ilkelerine bağlı kalarak ortaklıklarına sadık olmalıdır.

Ortaklık nasıl karar alır ve ortaklığı nasıl yönetir?

Genel olarak, ortaklar ortaklıkla ilgili kararları oybirliği ile almaya karar verebilirler. Ortaklar belirli bir konuda doğrudan oy kullanabilir veya nihai karara katılabilirler. Yöneticiler, olağan işlerde bir ortaklığın yönetiminden sorumlu olabilir. Ancak olağanüstü durumlarda, yöneticiler de dahil olmak üzere tüm ortakların aynı fikirde olması gerekir.

Normal bir ortaklık nasıl sona erdirilebilir?

Aşağıdaki koşullar yerine getirilirse, ortaklık yasaya göre otomatik olarak sona erecektir.

• Ortak bir amacın gerçekleştirilmesi veya gerçekleştirilmesinin artık mümkün olmaması
• Bir ortağın ölümü
• Bir ortağın iflası veya hisselerinin kısıtlanması veya haczedilmesi
• Sözleşme, sözleşmenin sona erme tarihini belirtecektir

Otomatik fesih durumlarına rağmen, tasfiye tamamlanmadığı sürece ortaklar ortaklıklarını sürdürmek isteyip istemediklerine karar verme hakkına sahiptir. Bu nedenlerin yanı sıra, ortaklar oybirliğiyle de ortaklığı feshetme kararı alabilirler. Her bir ortak, ortaklarından biri tarafından yetkilendirilmişse veya sözleşme süreli bir sözleşme değilse, ortaklığı tek taraflı olarak da feshedebilir. Son olarak, bir ortağın veya her iki ortağın da ortaklığı feshetmek için haklı bir nedeni varsa, fesih için mahkemeye başvurulabilir.

Normal bİr ortaklığın tasfiyesi nasıl işler?

Bir ortaklığın tasfiyesi ile paylaşımı arasında ayrım yapmak önemlidir. Bir ortağın çıkarılması ortaklığın sonu anlamına gelmez. Yasaya göre, işten çıkarılan veya çıkan bir ortağın hisseleri, kalan ortaklara kendi hisseleri oranında otomatik olarak devredilir. Ortaklığın bu sebeplerden biri nedeniyle sona ermesi halinde tasfiye sürecine girecektir. Bu süreçte varlıklar paraya çevrilir ve borçlar kapatılır. Katılım payları daha sonra ortaklara iade edilir. Geriye kalan bir tutar varsa, kazanç ve kayıpları taşıma yükümlülüğüne uygun olarak ortaklara dağıtılacaktır.