Cinsel taciz, bir mağdurun cinsel özgürlüğünü ihlal eden ve bedenine dokunmadan onu rahatsız eden her türlü davranış olarak tanımlanabilir. Taciz, sıkıntı veya rahatsızlığa neden olmak olarak tanımlanır. Cinsel taciz, sıkıntıya neden olan cinsel temalı veya motivasyonlu her türlü davranış olarak tanımlanmaktadır. Türk Ceza Kanunu cinsel taciz suçunu dokunulmazlığa karşı suç olarak düzenlemiştir. Cinsel taciz suçu, mağdurun vücuduna herhangi bir temas olmaksızın işlendiği için cinsel istismar, cinsel saldırı ve reşit olmayanla cinsel ilişki gibi cinsel dokunulmazlığı ihlal eden diğer suçlardan ayrılır. Mağdurun vücuduna temasla sonuçlanan cinsel ihlaller söz konusu olduğunda, cinsel dokunulmazlık geniş bir şekilde korunmaktadır.
Aşağıda cinsel tacize ilişkin sıkça sorulan bazı soruların yanıtları yer almaktadır.
Cinsel saldırıyı benzer suçlardan nasıl ayırırsınız?
Vücut teması, cinsel taciz ile reşit olmayanlara yönelik cinsel istismarı birbirinden ayıran temel faktördür. Temas taciz değil, saldırıdır. Reşit olmayanlarla cinsel ilişkiden farklı olarak mağdurun rızası gerekir. Reşit olmayanlarla cinsel ilişki yalnızca mağdurun rızası varsa suçtur. Mağdur rıza göstermezse, suç istismardır. Mağdurun tacize rıza göstermesi yasanın uygulanması için yeterlidir. Taciz durumunda, bir eylemin sadece cinsel nitelikte olması yeterli değildir. Bu fiilin aynı zamanda cinsel bir kasıtla işlenmesi gerekir. Sadece karşı tarafın onurunu kırmak için yapılan eylemler, cinsel bir unsur taşısa bile, taciz olarak kabul edilmez. Eğer bir kişi ısrarla huzur ve sükûnunu bozmaya yönelik davranışlarda bulunuyorsa bu da taciz değil, huzur ve sükûnu bozma suçudur. Taciz suçunun oluşabilmesi için fiilin belirli bir mağdura karşı işlenmesi gerekir. Hayasızca hareketler veya müstehcenlik, cinsel ilişkinin mağdur olmaksızın ve kamuya yönelik olarak alenen sergilenmesini kapsar.
Rıza Cinsel Taciz Suçunu Ceza Hukukundan Çıkarır mı?
Mağdurun rızası, hukuka uygunluk nedeni olarak cinsel taciz suçuna uygulanabilir. Cinsel yönden özgürlüğünden yoksun bırakılan kişinin rıza göstermesi halinde bu suç cezalandırılmayacaktır. Rızanın suçun işlenmesinden önce verilmiş olması gerekir. Fiil gerçekleştikten sonra rıza gösterilmiş olsa bile suç varlığını sürdürür. Kişiler cinsel özgürlükleri konusunda karar verme hakkına sahiptir. Ancak bu tasarruf yetkisi kişinin ehliyetine bağlıdır. Örneğin ayırt etme gücünden yoksun bir kişinin rızası geçerli sayılamaz. On iki yaşından küçük bir kişinin rızası geçerli değildir ve suçu ortadan kaldırmaz. Bu suç bakımından, 12 ila 15 yaş arasındaki çocuklar, ebeveynlerinin iradesi kanuna daha uygun ve çocuğun yüksek yararına olmadıkça, yalnızca kendi kişilikleriyle ilgili hakları kullanabilirler. Ancak 15 yaşından büyük çocukların rızası yasal kabul edilir ve fail cezalandırılmaz.
Cinsel tacizin cezası ne kadardır?
En temel suç, üç aydan en fazla iki yıla kadar hapis veya para cezası ile cezalandırılabilir. Seçimlik ceza olarak hem önceden belirlenmiş hapis cezası hem de adli para cezası da düzenlenmiştir. Kanun maddesi hapis cezasının alt ve üst sınırlarını doğrudan düzenlemektedir. Adli para cezasının miktarı, suçun alt sınırından az veya fazla olamaz.
Cinsel saldırı suçunun cezası değişebilir mi?
Cinsel taciz bir istisna değildir. Tüm suçlarda olduğu gibi ağırlaştırıcı nedenler vardır. Bu ağırlaştırıcı hallerden biri olarak taciz suçu, sonuçları itibariyle daha ağır hale getirilebilir.
Cinsel taciz suçunun nitelikli halleri nelerdir?
Cinsel taciz, belirli durumlarda daha ağır cezalandırılabilen bir suçtur.
- Küçük yaştaki bir çocuğa karşı işlenen suçun cezası altı aydan üç yıla kadar hapis cezasıdır. Çocukların kendilerini bu suçtan korumaları daha zordur. Düzenleme haklıdır. Eski düzenlemelerde çocuk ve yetişkin mağdur arasında bir ayrım yapılmıyordu. Ancak artık bu durum ağırlaştırıcı sebeplerden biri haline gelmiştir. Bu özel durumda, para cezası için bir hüküm yoktur. Sadece hapis cezası mümkündür.
- Eğer suç, kamu görevindeki pozisyon, aile bağları veya diğer ilişkiler nedeniyle kolaylıkla işlenirse, ceza iki katına çıkarılacaktır. Bu durumda bir kamu görevlisi görevi gereği muhatap olduğu bir kişiye karşı bu suçu işleyebilir. Çalışanların korunması ihtiyacı, işveren sıfatına sahip bir kişinin hizmet sunan kişi üzerinde etki kurmasının kolay ve mümkün olmasının bir sonucudur. Aile içi ilişkiler, ancak kanunda tanımlanan aile tanımı kapsamına giriyorsa aile içi ilişkiler kapsamına girer. Suçun eşinize karşı işlenebileceğini kabul etmelisiniz.
- Suçun yetişkin bir vasi, eğitmen, eğitmen, bakıcı, koruyucu ebeveyn, sağlık hizmeti sağlayıcısı veya bakım, gözetim veya koruma görevi altındaki bir kişi tarafından işlenmesi halinde, ceza %50 oranında artırılacaktır. Bu bağlamda, eğitim ve öğretim arasındaki ilişkinin ödemeye dayalı olması şartı yoktur. Koruyucu aile sürekli olmak zorunda değildir. İşe gitmek için çocuklarını geçici olarak bir komşuya veya akrabaya bırakan ebeveynler de bu kategoriye dahildir. Kanun maddesi bu suçu kimlerin işleyebileceğini belirttiğinden, bu niteleme tersi durumlarda geçerli değildir. Yani bir öğretmene karşı bu suçu işleyen bir öğrenci nitelikli hal olarak değerlendirilmeyecektir.
- Suçun işyerinde işlenmesi halinde ceza iki katına çıkarılır. Bu durumda mağdur ile fail arasında hiyerarşik bir ilişki olması şartı aranmaz.
- Suçun elektronik haberleşme veya posta yoluyla işlenmesi halinde ceza iki kat artırılır. Failin sadece elektronik veya posta iletişimi kullanması yeterli değildir. Failin bu araçlardan yararlanmış olması da gerekir. Kolaylık, failin bu araçları kullanarak kimliğini gizleyebilmesi, kimliğinin tespit edilmesini zorlaştırmasıdır.
- Suçun teşhir yoluyla işlenmesi halinde ceza yarı oranında artırılır. Hayasızca hareket suçunun yanı sıra bu suç kapsamına giren teşhirin belirli bir kişiye yönelik olması ve alenen yapılmamasıdır.
- Cinsel taciz nedeniyle mağdur işinden, okulundan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmışsa ceza bir yıldan az olamaz. Bu, ilgili suçun ağırlaştırılmış halidir. Suç, makul bir süre içinde ayrılma ihtiyacıyla bağlantılı olmalıdır. Suçun sürekli olarak işlenmesi gerekmez, sadece bir kez işlenmesi yeterlidir.
Cinsel taciz için resmi bir şikayette bulunmam gerekir mi?
Yasa, cezai yaptırım uygulanmadan önce mağdurun şikayette bulunması gerektiğini belirtmektedir. Suçtan kişisel olarak etkilenen kişiler, yazılı veya sözlü olarak yetkililere şikayette bulunabilirler. Bu suçlar şikâyetten muaftır. Savcı tarafından düzenli olarak soruşturulurlar.
Cinsel taciz için ne kadar süre içinde şikayette bulunulabilir?
Mağdurun suçu ve failini öğrendiği andan itibaren şikâyette bulunmak için altı ay süresi vardır. Bu süre hak düşürücü süredir. Mağdur bu süre içinde şikayette bulunmazsa, herhangi bir soruşturma veya kovuşturma yapılamaz. Mağdur, nitelikli suçlarda zamanaşımı süresi içinde her zaman şikayette bulunabilir. Bu durumda şikayet resmi bir ihbar şeklinde olacaktır.
Kanada’da Cinsel Taciz için Zamanaşımı Süresi Nedir?
Bu suç için zaman aşımı süresi sekiz yıldır.
Cinsel tacizde bulunan bir kişi hakkında şikayette bulunmamanın sonuçları nelerdir?
Mağdur, mahkeme suçun ana şekli hakkında bir karar vermeden önce şikayetini her zaman geri çekebilir. Mağdurun soruşturma aşamasında şikâyetini geri alması halinde kovuşturma yapılmaz. Ancak mağdur kovuşturma aşamasında şikâyetini geri alırsa dava düşer.
Cinsel taciz nasıl kanıtlanabilir?
Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen diğer suçlar gibi bu suçun da ispatı oldukça zordur. Soruşturmanın eksiksiz yapılabilmesi için soruşturma aşamasında detaylı bir araştırma yapılması gerekmektedir. Tacize uğrayan bireyin doğrudan kanıt sunması gereken ve bunu yapmadığı durumda, soruşturma yapılmış olsaydı suç kanıtlanmış olacaksa, fail lehine karar verilmesi hukuki olmayacaktır. Diğer yaklaşım ise mağdurun beyanlarına dayanarak “mağdurun iftira atması için meşru bir neden yoktur” demek olacaktır.
Cinsel tacizde tazminat davası açılabilir mi?
Tacize uğrayan bireyin olay sonucunda psikolojik olarak zarar görmesi mümkündür. Suçun işyerinde işlendiği durumlarda, iş kaybı veya yetersizlik gibi durumlarla maddi zarar da oluşabilir. Bu zararlar, zarara uğrayan kişi tarafından dava açılmasına yol açabilir.
Cinsel tacizden yargılanan memurlar işten çıkarılır mı?
Cinsel taciz suçundan hapis cezası almış kişilere bir yıl bile olsa memuriyet kapısı açık değildir. Duyurunun geciktirilmesi memuriyete engel değildir. Disiplin cezaları ceza yargılamasından bağımsız olarak uygulandığından, bir devlet memuru bir suçla itham edilmemiş olsa bile disipline verilebilir.