Hizmet sözleşmesinin feshi, geçerli sebeplerin bulunması halinde her iki tarafça da yapılabilir. Bu bağlamda, sözleşme ilişkisini sürdürmek fesih hakkını kullanan taraf için katlanılmaz hale geliyorsa, yani fesheden tarafın sözleşme ilişkisine devam etmesini artık bekleyemiyorsa, fesih düşünülebilir. Feshin herhangi bir sözleşmede gerçekleşebileceğini belirtmek önemlidir, ancak iş sözleşmeleri sıklıkla kullanıldıkları için özellikle önemlidir. Bir iş sözleşmesinin geçerli bir nedenle feshedilmesi hem çalışanlar hem de işverenler için çok önemli bir konudur.
Fesih gerekçesi hakkında sıkça sorulan soruların cevapları aşağıda yer almaktadır.
Fesih Nedir?
Fesih, bir hükmü ortadan kaldırma ve bozma eylemidir. Bir sözleşmenin feshi, taraflar arasında sürekli borç ilişkisi kuran her türlü sözleşmede söz konusu olabilir. Sözleşme devam ettiği sürece ileriye etkili olarak fesih yapılabilir.
İş sözleşmemi haklı nedenle feshedebilir miyim?
İş sözleşmeleri sürekli borç doğuran sözleşmelerden olduğu için feshedilebilir. Öncelikle belirtelim ki fesih tek başına iş sözleşmesini sona erdirmek için yeterli değildir. İş sözleşmeleri taraflardan birinin ölümü, süreli işlerin sona ermesi veya tarafların karşılıklı anlaşması gibi nedenlerle de sona erdirilebilir. Fesih hakkı geri alınabilen bir yeniliktir ve tek taraflı bir beyan yapıldığında yürürlüğe girer. Bir iş sözleşmesini sona erdirmek için iki ana neden vardır.
İş sözleşmesinin fesih türleri nelerdir?
Fesih iki kategoriye ayrılabilir: derhal fesih ve belirli bir süre sonra fesih. Belirsiz süreli sözleşmeler, işverenin istihdamı sona erdirmeden önce bildirimde bulunmasını gerektirir.
Derhal fesih nedir?
Sebepli fesih derhal olabilir. Kanun, ister belirli ister belirsiz süreli olsun, bir iş sözleşmesinin derhal feshedilmesine izin vermektedir. Derhal fesih hakkı, karşı tarafa yöneltilen tek taraflı bir beyanla tersine çevrilebilecek bir yeniliğe de yol açmaktadır.
Haklı fesih sebepleri nelerdir?
Borçlar Kanunu ve İş Kanunu işçinin haklı nedenle feshini düzenlemektedir.
Haklı Nedenle Fesih Nedir?
Kanunda haklı nedenin net bir tanımı bulunmamaktadır. Ancak Borçlar Kanunu, taraflardan birinin sözleşmeyi dürüstlük kurallarına uygun olarak sürdürmesini imkânsız kılan her türlü nedeni haklı neden olarak kabul etmektedir. Bu durumda hâkime takdir yetkisi tanınmıştır.
İş Kanunu’nda haklı nedenle fesih nasıl düzenlenmiştir?
Haklı fesih halleri İş Kanunu’nda sayılmış ve ana başlıklar altında kategorize edilmiştir.
Kaç tür haklı nedenle fesih yapılabilir?
İş kanunlarının üç ana başlığı, bir çalışanın haklı nedenle derhal fesih nedenlerini düzenlemektedir.
Bir çalışanın haklı nedenle feshi için hangi gerekçeler vardır?
Bunlar bir çalışanın iş akdinin feshedilebileceği sebeplerdir.
- Sağlık Nedenleri
- Ahlak, iyi niyet ve benzeri kurallara karşı ihlaller
- Araba satın almak için birçok zorlayıcı neden vardır.
Bir çalışanın sağlık nedenleriyle iş akdinin feshedilebileceği durumlar nelerdir?
İşin niteliği veya işin yürütümü nedeniyle, çalışan iş sözleşmesinin görevlerini yerine getirirken hayati veya sağlık tehlikesiyle karşı karşıya kalırsa, iş sözleşmesini derhal feshedebilir. Sağlığın ölümcül tehlike altında olması gerekli değildir. İşçi veya işverenin bulaşıcı bir hastalığa yakalanması veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa yakalanması durumunda da haklı neden oluşabilir.
Çalışanın haklı fesih gerekçeleri nelerdir ve hangi haller ahlak ve iyi niyet kurallarına uymaz?
Bu durumlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
- İşverenin sözleşmenin kilit noktaları hakkında çalışanı yanıltması veya yanlış bilgi vermesi
- İşverenin bir çalışanın haysiyet ve onurunu etkileyebilecek söz veya davranışlarda bulunması
- Çalışanların işverenleri tarafından cinsel tacize uğraması
- Mobbing, bir çalışanın işvereni tarafından psikolojik tacize uğramasıdır.
- İşveren, çalışana veya aile üyelerine sataşır ve gözdağı verir ya da onları yasaları çiğnemeye teşvik eder. İşçiye karşı hapisle cezalandırılabilecek bir suç işlemiş olurlar.
- Çalışanın tacize uğraması ve işçinin tacizi bildirmesine rağmen işverenin harekete geçmemesi.
- Çalışana ödenmesi gereken ücretin yanlış hesaplanması veya ödenmesi
- Çalışan için belirlenen istihdam koşullarına uyamama
İş akdini feshetmek için zorlayıcı nedenler nelerdir?
Bir işverenin işyerindeki görevlerini yerine getirmesi imkansız olabilir. İşveren yasal gerekliliklere uymak zorunda olsa da, bu durumlarda iş sözleşmesi askıya alınabilir. Çalışanın işte çalışamaması bir haftadan uzun sürdüğünde, haklı fesih hakkına sahip olur.
Bir işveren tarafından haklı fesih için gerekçeler nelerdir?
İşverenler bir işçiyi aşağıdaki nedenlerle feshedebilir:
- Sağlık Nedenleri
- Ahlak, İyi Niyet ve Benzer Kuralların İhlali
- Bir araba satın almak için birçok zorlayıcı neden vardır.
- Gözaltı veya Tutuklama (Gözaltı/tutuklama süresinin ihbar süresini aşması şartıyla)
Fesih için sağlık gerekçeleri nelerdir?
- Çalışan, dağınık bir şekilde yaşamak veya aşırı içki içmek gibi kendi eylemleri nedeniyle hastalanır veya sakatlanırsa, işveren sözleşmeyi feshedebilir. Ancak, çalışanın art arda en az üç gün veya belirli bir ay içinde beş gün işe gelmemesi gerekir.
- Çalışanın hamileliği de bir başka fesih nedenidir. Fesih hakkının kullanılabilmesi için doğum izninin bitiminden itibaren en az altı hafta ve yasal bildirim süresinin beklenmesi gerekmektedir.
- Tedavisi mümkün olmayan bir rahatsızlığı olan bir çalışan için işinde çalışmasının sakıncalı olduğunu belirten bir sağlık kurulu raporu da iş akdini feshetmek için geçerli bir nedendir.
İyi niyet ve ahlak kurallarına uyulmadığı durumlarda işverenin çalışanı haklı nedenle feshetmek için ne gibi gerekçeleri vardır?
Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Çalışanın kimlik, sağlık, geçmişteki iş, sabıka kaydı gibi önemli bilgiler konusunda işvereni aldatması
- Çalışanın, işvereninin ve ailesinin haysiyet ve şerefine zarar verebilecek şekilde konuşması veya davranması.
- Bir çalışanın başka bir çalışana cinsel tacizde bulunması
- Zehirlenme veya uyuşturucu kullanımı, işverene veya ailesine ya da bir iş arkadaşına yönelik sözlü veya şiddet içeren taciz
- Çalışan hırsızlık yaparsa, işverenin gizli bilgilerini ifşa ederse veya dürüstlük ve sadakatle bağdaşmayan bir şekilde davranırsa işverene sadık değildir.
- Bir işçi iş başında suç işlerse
- İşçinin kendisine hatırlatıldığı halde görevini yerine getirmemesi.
- İşçilerin kendi güvenliklerini tehlikeye atmaları ve işverenlerin mallarına zarar vermeleri
- Psikolojik taciz
- İşyerinde devamsızlık
İş sözleşmesini feshetmek için kaç devamsızlık gerekir?
Çalışanın sebep göstermeksizin iki gün üst üste işe gelmemesi halinde işveren iş akdini feshetme hakkına sahiptir. Buna ek olarak, çalışanın izin almadan veya geçerli bir neden olmaksızın bir tatili takip eden ilk iş gününde iki kez işe gelmemesi durumunda işverenin sözleşmeyi feshetme hakkı vardır. Çalışanın belirli bir ay içinde ardışık üç gün işe gelmemesi halinde, bunların ardışık olması şartı aranmaksızın sözleşme feshedilebilir.
Devamsızlık nedeniyle fesih için diğer koşullar nelerdir?
Daha önce de belirtildiği gibi, devamsızlık süreleri işverenden izin alınarak veya herhangi bir gerekçe gösterilmeden kullanılamaz. Çalışanlar mümkün olan en kısa sürede gerekçe sunmak zorundadır. Eğer çalışan bunu yapmazsa, işveren çalışanın iş akdini feshetme hakkına sahiptir.
Bir işverenin haklı nedenle feshi için zorlayıcı nedenler nelerdir?
İşverenin çalışanı feshetme hakkını kullanabilmesi için işyerini işletememesinin üzerinden en az bir hafta geçmiş olması gerekir. Zorlayıcı sebepler nedeniyle bekleme süresi içinde işe başlatılamayan çalışanlara en fazla bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir.
Makul Nedenle Fesih Mektubu Örneği Nasıl Yazılır?
Yasa, işverenin fesih bildirimini yazılı olarak yapmasını ve fesih nedenlerini kesin ve açık bir şekilde belirtmesini gerektirmektedir.
