İş kazalarının sayısı her geçen yıl artıyor. 2020’nin ilk 5 ayında 737 işçi hayatını kaybetti. Tipik bir yılda 422.000 kişi bir kazaya karışmaktadır. İş yerinde yaralanan işçilerin haklarını bilmeleri önemlidir.
İş kazası nedir?
İş kazası, çalışanın görevini yerine getirirken, işe giderken veya işiyle bağlantılı başka bir faaliyette bulunurken meydana gelen kazadır. İş kazası vakalarında işverenin sorumlu olması zorunlu değildir. Hiç kimsenin kusuru olmaksızın bir kazanın meydana geldiği durumlarda da sosyal devlet ilkesi gereği işveren sorumlu tutulacaktır.
İşyeri dışında meydana gelen bir kaza için dava açılabilir mi?
İşverenin işçiye verdiği inşaat işi sırasında bir kaza meydana gelirse iş kazası tazminatı talep edilebilir.
Servis kazası için tazminat talep edilebilir mi?
İş kazası, işverene ait aracın çalışanı işyerine götürüp getirmek için kullanıldığı sırada meydana gelen kaza olarak tanımlanır. Sigortalının, işverene ait veya işverence kiralanmış bir minibüs veya servis aracı ile evinden işe, işten eve taşınması sırasında meydana gelen trafik kazası bu kapsama girer. Ancak sigortalının işten eve gelmek için kullandığı araçtan indikten sonra üst geçide doğru yürürken veya indikten sonra karşıdan karşıya geçerken trafik kazası geçirmesi teminat kapsamında değildir.
İş kazası mesai saatleri dışında gerçekleşirse dava açılabilir mi?
İşyeri sınırları içinde meydana gelen tüm kazalar, normal mesai saatleri dışında gerçekleşse bile iş kazası olarak kabul edilir. Bu karar Yargıtay’ın da kararıdır.
İş kazası geçirdiğimde ne yapmalıyım?
Öncelikle işçi, kendisini tedavi eden hekimden raporun iş kazası olarak işaretlenmesini istemelidir. Hastane polisine ya da herhangi bir kolluk kuvvetine şikâyette bulunulduğu bilgisi verilmelidir. İşveren kazayı bildirmemişse kurum bilgilendirilmelidir. İşvereninize karşı açılacak tazminat davası ile ilgili olarak bir iş kazası avukatına başvurun. Sayılan maddeler davada ispat kolaylığı açısından çok önemli olsa da hiçbiri sizde yoksa da davayı açabilirsiniz.
Bir iş kazası geçirirsem işçi olarak haklarım nelerdir?
Öncelikle geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. İş göremezlik oranı %10’dan fazla ise işçiye sürekli iş göremezlik ücreti verilecektir. Malulen emekliliğe hak kazanabilmek için aşağıdaki şartları yerine getirmeniz gerekmektedir:
- İş göremezlik oranınız %40’tan fazla ise 20 yıl sigortalılık süresi ve 4400 gün prim ödemeniz gerekecektir.
- Engellilik oranınız %60’tan fazla ise: 18 Yıl Sigorta ve 4000 Gün Prim
- Eğer iş göremezlik oranınız %80’den fazla ise 3600 gün prim ödemeli 15 yıllık sigortaya ihtiyacınız olacaktır.
Eğer bir işçi ölürse, ailesi ölüm yardımı alacaktır. Cenaze masrafları ve tıbbi harcamalar karşılanır. Bunlar SGK’nın çalışanlarına sunduğu yardımlardır.
İş kazası için tazminat alabilir miyim?
Yaralanan işçiler hem maddi hem de manevi tazminat alma hakkına sahiptir. Maddi tazminat tedavi masraflarını, kazanç kaybını, işgücü kaybını ve sarsılan ekonomik geleceğin neden olduğu zararları içerebilir. Ölüm durumunda, işçinin ailesi tazminat alabilir. Manevi tazminat, kaza ve sonrasındaki tedaviniz sonucunda yaşadığınız acı veya ıstırabı hafifletmek için yapılan bir ödemedir. Kazanın niteliğine göre, işçinin yakınları da manevi tazminat alma hakkına sahip olabilir.
Maluliyet Oranı Nasıl Belirlenir?
SGK tarafından maluliyet değerlendirmesi için Meslek Hastalıkları Hastanesine sevk edileceksiniz. Sağlık kurulu, çalışma yeteneğinizin kazadan ne kadar etkilendiğini belirler. Sağlık kurulu maluliyet oranınızı belirleyecektir. Bu tespitin yapılmasında Çalışma Gücü veya Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği ekleri kullanılır. Yukarıda bu eklerde yer alan bilek ve el arızaları ile ilgili bölüme bir örnek verilmiştir. Sağlık kurulu tarafından verilen karara karşı kurumun Yüksek Sağlık Kurulu itirazınızı değerlendirebilir. Sonuçtan memnun kalmazsanız iş mahkemelerinde dava da açabilirsiniz.
İş Kazası Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İş kazası tazminatının hesaplanmasında en önemli unsur işgücü kaybıdır. PMF tabloları ile belirlenen 70 yaşına kadar kaybedeceğiniz gelir, kusur oranı dikkate alınarak SGK maluliyet oranlarına göre hesaplanır. Örneğin, %30 engellilik oranınız olduğunu ve işvereninizin %60 kusur oranına sahip olduğunu varsayalım. Tazminatınızı hesaplamak için %70 yaşına kadar elde edebileceğiniz geliri %30 ve %60 ile çarparsınız. Daha açık hale getirmek için, tazminat hesaplamasının sadece genel hatları verilmiştir. Aktif ve pasif dönemler arasındaki ayrım, ürün katsayısı veya indirim katsayısı gibi teknik detaylar dahil edilmemiştir. Bunlar dahil edilmemiştir.
Destekten yoksun kalma tazminatında da hesaplama benzerdir ve ölen işçinin hayatta kalması halinde elde edebileceği gelire dayanır. Manevi zararın hesaplanması belirli bir yönteme dayanmamaktadır. Vicdani kanaate uygun bir tazminat, ekonomik durum, yaş ve kaza koşullarına göre belirlenecektir.
46 yaşında 3000 TL’ye çalışan %20 kusur oranına sahip bir işçi için hesaplama:
Hasar sonradan ortaya çıktıysa ne yapmalısınız?
İş kazası sayılabilmesi için işçinin hemen yaralanması gerekmez. Kaza herhangi bir kanıt olmadan meydana gelmiş olabilir, ancak bir doktor daha sonra ortaya çıkan zihinsel veya fiziksel bozuklukların kazayla ilgili olduğunu belirlerse – önemli miktarda zaman geçtikten sonra bile – o zaman kaza bir iş kazası olarak sınıflandırılacaktır. Bu, kot kumlama veya kot ağartma sırasında gazların solunması sonucu silikozis gelişen işçileri de kapsamaktadır. Herhangi bir zarar varsa dava açılabilir.
Bildirim süreniz nedir?
Sigortalının işvereni, sigortalının bir kazaya maruz kalması durumunda derhal yerel kolluk kuvvetlerine bildirimde bulunmalıdır. İş kazası, kazayı takip eden en geç üç iş günü içinde Kuruma bildirilmelidir. Bildirimler e-sigorta yoluyla, doğrudan veya posta yoluyla ilgili birime gönderilmelidir. Resmi tatiller bildirim süresinin hesaplanmasında dikkate alınmaz. Kaza işveren tarafından bildirilmemişse, çalışan kazayı SGK’ya bildirebilir. Dilekçeyi posta yoluyla da SGK’ya gönderebilirsiniz.
Bildirim Yapmazsam Cezası Ne Olur?
Bazı işverenler kuruma bildirimde bulunmayarak kazayı gizlemeye çalışmaktadır. Bir kazanın üç gün içinde SGK’ya bildirilmemesi halinde, işçi sayısına ve işyerinin tehlike sınıfına göre 4.688 TL – 14.064 TL arasında ceza uygulanmaktadır. Ayrıca bildirim tarihine kadar ödenmiş olan geçici iş göremezlik ödeneği için işverenden faiz tahsil edilir.
Faaliyetlerinizin kaydını nasıl tutacaksınız?
Kaza raporunda kazanın nasıl gerçekleştiği, olayın tarihi ve saati, tanık ifadeleri ve yaralanan işçinin bilgileri yer alacaktır. Yazımızı okuyarak örnek bir iş kazası raporu indirin. Bazı kötü niyetli işverenler sahte rapor hazırlayabilmektedir. Böyle durumlarda işçilerin endişelenmesine gerek yoktur. Dava aşamasında her türlü delil ile işveren tutanağının sahteliği ispatlanabilir.
Maaştan Kesilen Geçici İş Göremezlik Ödeneği Nasıl Hesaplanır?
Raporlu olduğunuz günler için geçici iş göremezlik ödeneği alma hakkınız vardır. İşverenler SGK tarafından ödenen tutardan kesinti yapabilirler. Aylık ücret ile işvereniniz tarafından SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik maaşının toplamı normal ücrete eşit olmalıdır.
Şikâyette bulunmadıysam dava açabilir miyim?
Bazı işverenler kötü niyetlidir ve polise, hastaneye veya jandarmaya ifade verdiklerinde çalışanlarına kazayı bildirmemeleri için baskı yaparlar. Kaza iş dışında gerçekleşmiş olsa veya şikayette bulunmamış olsanız bile, yine de dava açabilirsiniz. Çeşitli kanıtlarla bunun bir iş kazası olduğunu kanıtlayabilirsiniz.
Sigortasız bir çalışan tazminat alabilir mi?
İşçinin sigortalı olup olmaması önemli değildir. İşçinin sigorta durumu önemsizdir. Bir kaza sonrasında sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenler ağır cezalarla karşı karşıya kalabilir.
Bir kazaya çalışanın ihmali neden olduysa dava açabilir misiniz?
Çoğu durumda, işçinin %100 kusurlu olduğu durumlar haricinde, çalışan veya üçüncü tarafa tazminat davası açılabilir. Trafik kazaları, işçinin %100 kusurlu olması nadir görülen bir durumdur. Bir işveren %1 kusurlu olsa bile tazminat talep edilebilir.
Çıraklar ve stajyerler bir iş kazası için tazminat alabilir mi?
Kanun, stajyerlerin ve çırakların kapsam dahilinde olduğunu açıkça belirtmektedir. Bir kaza durumunda tazminat alma hakları vardır.
Bir kamu çalışanı iş yerinde yaralanması durumunda dava açabilir mi?
Kanun, iş yerinde veya memurun görevi sırasında meydana gelen her türlü kazayı kapsamaktadır. Bir kazada yaralanan devlet memurları, kurumlarına maddi ve manevi tazminat davası açma hakkına sahiptir.
Yurt dışında kaza geçiren bir işçinin hakları nelerdir?
İşverenler, yurtdışına çalışmak üzere gönderilen işçiler için kısa vadeli teminat sağlamak zorundadır. Yurt dışında yaralanan işçiler tazminat talep edebilir ve sosyal haklarından yararlanabilir.
İş kazasında işverenin sorumluluğu nedir?
İşveren, çalışanı mümkün olan en kısa sürede hastaneye götürmekle yükümlüdür. Ayrıca tüm tedavi masraflarını karşılamak zorundadır. Tutanak tutulmalı ve kaza 3 gün veya daha kısa sürede SGK’ya bildirilmelidir. İşçinin kaza sonucu uğradığı maddi ve manevi zararlar da tazmin edilmelidir.
İş Kazalarında Zamanaşımı Süresi Nedir?
İş kazalarında zamanaşımı süresi 10 yıldır. Kazanın aynı zamanda suç teşkil eden bir eylem olması halinde Ceza Kanunu’ndaki daha uzun zamanaşımı süreleri uygulanabilir.