Hürriyetten yoksun bırakma veya yoksun bırakma suçu, hürriyeti kısıtlayanlara verilen cezadır. Türk Ceza Kanunu’nun 109. Maddesi, Hürriyete Karşı Suçlar, suçu tanımlamaktadır.
Hürriyetten Yoksun Kılma Suçu
Bu düzenleme, kişi özgürlüğüne müdahaleyi bir suç olarak kabul etmektedir.
- Suç seçimliktir. Bu suç, kişinin bir yere gitmesinin engellenmesi suretiyle işlenebileceği gibi, bir yerde kalmasının engellenmesi suretiyle de işlenebilir.
- Suç işleyen herhangi bir kişi fail olabilir.
- Hareket edebilen herkes mağdur olabilir.
- Kasıtlı suç da mümkündür.
- Bir suçun işlenebilmesi için engellemede zaman sınırı yoktur. Uzun bir süre devam etmesi gerekir.
Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Cezası
- Bir başkasını hukuka aykırı olarak belirli bir yere gitmeye veya belirli bir yerde kalmaya zorlayan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Suçun işlenmesi için veya işlenmesi sırasında cebir, tehdit veya hile kullanan kişi, iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Suçların birden fazla kişi tarafından birlikte silahla, kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle ve bu kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle çocuğa, üstsoya, altsoya veya eşe karşı işlenmesi halinde, yukarıdaki cezalar bir kat artırılır.
- Hapis cezasına, önemli bir ekonomik kayıp meydana gelmesi halinde bin güne kadar adli para cezası eklenecek.
- Suçun cinsel amaçla işlenmesi halinde cezalar iki kat artırılır.
- Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma cezaları, bu suçun işlenmesi amacıyla veya işlendiği sırada kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda artırılır.
Suçun faili, bir kimseyi tehdit etmesi halinde de cezalandırılır.
Hürriyetten Yoksun Kılma Suçlarında Şikayet, Zamanaşımı ve Yetkili Mahkeme
Suç ihbar edilebilecek bir suç değildir. Savcı resen veya şikayet üzerine soruşturma başlatabilir. Temel suçlar için zamanaşımı süresi 8 yıldır. Nitelikli suçlar için bu süre 15 yıldır. Bu süreler içerisinde mağdur şikâyette bulunabilir.
Özgürlükten yoksun bırakma suçu uzlaşma sürecine dahil değildir. Bu suça asliye ceza mahkemesi tarafından bakılır.
Etkin Pişmanlık. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve adli para cezasına çevrilmesi
Suç sonucunda faile verilecek cezada indirim yapılabilmesi için failin mağdura zarar vermeden onu güvenli bir yerde bırakması gerekir. Etkin pişmanlık kapsamında faile verilecek ceza üçte iki oranında indirilecektir.
Fail hakkında verilecek cezanın 2 yıldan az olması halinde hükmün daha sonra açıklanmasına karar verilebilir. Basit suçlarda cezanın alt sınırdan tayin edilmesi halinde idari para cezasına çevrilmesi mümkündür. Bu suç durumunda sizi deneyimli bir avukatın temsil etmesi yararınıza olacaktır.
Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçuna İlişkin Yargıtay Kararları
“Sanık … hakkında kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan kurulan hükmün temyiz incelemesine gelince
Olay ve kabule göre: Mağdur …, …’dan …’a giderken yol kenarında kamp ateşi yakıp içki içen sanıklardan … tarafından durdurulup sorgulanmıştır. Mağdur …’dan gelirken yol kenarında ateş yakıp içki içen sanıklardan … tarafından durduruldu. Olay gecesi saat 23:00 sularında… Yol kenarında ateş yakıp içki içen sanıklardan … tarafından durdurulduğunu, sanık … ile mağdur arasında birkaç ay öncesine dayanan bir husumet olduğunu, bu nedenle …’a “benim mahallemde yürüyemezsin, git buradan” dediğini, daha sonra …’ı aracından indirerek …’a tekme atmaya başladığını Köyüne…
Yasaya aykırı, sanık … ve müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebeplerden dolayı 1412 sayılı CMUK’nın 321. maddesi gereğince BOZULMASINA, 8/1. maddesinde hükmün kanuna aykırı olması halinde bozulacağı açıklanmıştır. “1412 sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 29.03.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.” Yargıtay 14. Ceza Dairesi 2014/3407 E. ve 2016/3067 K.