Konkordato nedir ve hangi türleri vardır? Olağan Konkordato nedir? Nasıl çalışır? Bu yazımızda tüm bu soruların cevaplarının yanı sıra konkordato ile ilgili daha birçok sorunun cevabını bulabilirsiniz.
Konkordato nedir?
Konkordato, borçlu ile alacaklılar arasında yapılan ve mahkeme tarafından denetlenen bir anlaşmanın kısa adıdır. Bu anlaşma iki farklı içeriğe sahip olabilir. İlk olarak, taraflar borcu sona erdirmek için belirli bir yüzde ödemeyi kabul edebilirler. Borçlunun borcunu taksitler halinde ödemesi halinde yükümlülükten kurtulabileceği konusunda anlaşmak mümkündür. Konkordatolar literatürde borç anlaşması veya iflas anlaşması olarak da bilinmektedir. Konkordato, iflasa tabi olanların yanı sıra adi borçlular için de geçerlidir.
Konkordato, hem borçlunun hem de alacaklıların menfaatlerini ve ihtiyaçlarını dikkate alan organize bir hukuk yoludur. Anlaşmaya varmak için her iki tarafın da fedakârlık yapması gerekir. Bir kişi istese de borcunu ödeyecek durumda olmayabilir. Bu, günlük yaşam nedeniyle gerçekleşebilir. Bir borçlunun tüm borçlarını tam ve zamanında ödemesi halinde ekonomik geleceği de ciddi şekilde zarar görebilir. Alacaklılar da bu durumda alacaklarının tamamını ya da bir kısmını alamayabilirler. Birden fazla alacaklının olduğu durumlarda, bazıları alacaklarını tahsil ederken diğerleri beklemek zorunda kalabilir. Konkordato, tarafları uzlaşmaya zorlayarak bunun önüne geçmeyi amaçlar.
Konkordato, bir yargı kararını uygulamak için kullanılan bir yöntem değildir. Aslında, alacaklıların bir borçluyu takip etmesi için bir yöntem değildir. Bu prosedür, borçlunun olası icra işlemlerinden ve iflastan kaçınmasına yardımcı olur.
Mevcut farklı konkordato türleri nelerdir?
Farklı konkordato türlerini iki kategoriye ayırabiliriz: icra yöntemleri ve icra süreleri. İcra zamanına göre konkordato türleri arasında iflas dışı konkordatolar, iflas konkordatoları ve malvarlığının terki konkordatoları yer almaktadır. Konkordatolar, konkordato türüne göre sınıflandırılır. Bunlar; tenzilatlı konkordatolar, vadeli konkordatolar ve karma konkordatolardır.
A) İfa zamanına göre konkordatolar
1 – İflas Dışı Konkordato: Borçlunun teklifi gündemdedir. İflasla karşı karşıya olan bir kişi, iflas başvurusunda bulunmadan önce bir konkordato anlaşması sunabilir. Bu teklifin alacaklılar tarafından kabul edilmesi ve borçluyu iflastan kurtarmak için bir mahkeme tarafından onaylanması gerekir.
2- İflasta Konkordato: İflas ettiği açıklanan borçlunun yeniden yapılandırılıp yapılandırılmayacağı sorusudur. Borçlu “müflis” sıfatından kurtulmaya ve borçlarını yeniden yapılandırmaya çalışmaktadır. Tüm iflas hüküm ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için mahkemenin konkordatoyu onaylaması gerekir. Bu çare sadece iflasın başlangıcı ile paranın dağıtılması arasındaki süre boyunca müflis için kullanılabilir.
3 – Malvarlığının Terki Yoluyla Konkordato Bu türde borçlu malvarlığını alacaklılara devreder. Borçlu daha sonra borçtan kurtulabilir ve gelecekte iflastan kaçınabilir. Alacaklılar yasal prosedürlere uygun olarak varlıklarını paraya çevirirler. Alacaklılar daha sonra elde ettikleri parayı kullanarak alacaklarını tahsil edebilirler.
Konkordatolar, Konkordato Türüne göre sınıflandırılmıştır:
1 – Azaltma: İmtiyazsız alacaklılar yasal prosedürlere uygun olarak alacaklarının belli bir yüzdesinden feragat edebilirler. Bu isimle bilinmektedir. Borçlu feragat edilen faiz oranı dışındaki tüm alacaklarını ödeyerek borçtan kurtulur.
Konkordato 2: Alacaklı, borçluya borcunun tamamını ödeyebilmesi için, ödenmesi gereken tutarda bir indirim yapmaksızın belirli bir vade sağlar. İİK Madde 305 uyarınca borçlunun malvarlığına uygun hareket etmesi gerekmektedir. Eğer borç bu yöntemle tamamen ödenirse, konkordato yüzdesi söz konusu olmayacaktır.
Karma Konkordato Bu durumda borçlunun ciddi bir ekonomik durum içinde olması gerekir. Bu durumda ödeme teklifi hem yüzde konkordatosunu hem de vadeli konkordatoyu içerir. Alacaklı, alacak miktarının belli bir yüzdesinden vazgeçer ve kalan kısım için borçluya vade verir.
Adi Konkordato Nedir?
İflas dışı konkordato olarak da bilinen adi konkordato, iflas kararı verilmeden önce kullanılan bir konkordatodur.
Herkes iflas hukukuna tabi olmamakla birlikte, tüzel veya gerçek kişi statüsüne ve iş insanı olup olmadığına bakılmaksızın herkes konkordato başvurusunda bulunabilir. İflas edebilecek durumda olmayan kişiler konkordato başvurusunda bulunamazlar. Ancak uygulamada iflas etmemiş kişiler konkordato prosedürüne sıklıkla başvurmamaktadır. Genelde iflasla karşı karşıya olan kişiler iflastan kaçınmak için adi konkordatoya başvuracaklardır. Bu nedenle iflas karşıtı konkordato olarak adlandırılır.
Adi Konkordato Mahkemesi yetkili ve görevli bir mahkemedir
Borçlu iflas halinde ise ve bu usulü kullanmak isterse, işletmenin merkezinde bulunan, yani ticari faaliyetin yürütüldüğü yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesi yetkili ve görevli mahkemedir. Borçlu iflasla karşı karşıya değilse, borçlunun ikamet ettiği yer Asliye Ticaret Mahkemesi yetkili ve görevli mahkemedir. Yetkili yerin bulunduğu yerde Asliye Ticaret Mahkemesi yoksa Asliye Hukuk Mahkemesi yetkili mahkeme olacaktır.
Kimler Konkordato Başvurusunda Bulunabilir?
İcra ve İflas Kanunu’nun 285. maddesinde kimlerin konkordato başvurusunda bulunabileceği tanımlanmıştır. ” Her borçlu ilgili hükme göre tüzel kişi veya tacir sıfatını haiz olup olmadığına bakılmaksızın bütün gerçek kişiler bu yola başvurabilir. Ancak konkordato alacaklı tarafından isteniyorsa borçlu tarafın iflasa tabi olması gerekir. Alacaklılar iflas etmemiş borçlular adına konkordato talep edemezler.
Konkordato başvurusu için aranan şartlar nelerdir?
Konkordato, borçlarını zamanında ödeyemeyen veya ödeyememe tehlikesi altında bulunan borçlu tarafından talep edilebilir. Konkordato kesin bir aciz hali gerektirmez. Aslında aciz hali kalıcı bir yoksunluk halidir. Ancak geçici bir mahrumiyet hali de başvuru için yeterli olabilmektedir. Kalıcı bir aciz halinde ön proje veya ödeme planı oluşturmak mümkün değildir. Borçlu geçici olarak nakit sıkıntısı içindeyse, ödeme için makul bir süre verilmesi veya borcunun taksitlere bölünmesi halinde konkordato talep edebilir.
Rehinli alacaklar için özel bir istisna getirilmiştir. Alacağın rehinli olması durumunda alacaklılardan da başvuruyu kabul etmeleri istenir.
Konkordato Süreci Nasıl İşliyor?
1850’den beri Türk hukukunun bir parçası olan konkordato, iflas erteleme sistemindeki sorunları gidermek için 2018 yılında değiştirildi. Bu değişiklikler ile erteleme kurumu kaldırılmıştır. Konkordatolar, herhangi bir kötü niyet olmaksızın dış veya iç etkenler nedeniyle işini kaybeden ancak borçlarını ödeyemeyen kişileri korumak için kullanılıyor.
- Müşteri ile şirket arasında bir gizlilik sözleşmesi hazırlanır.
- Konkordato projeleri her şirket için bir ön durum analizi ile tasarlanır.
- Bu proje mal varlığı listesi ve alacaklar tablosu ile birlikte Asliye Ticaret Mahkemesi’ne sunulmalıdır.
- Mahkeme 3 aylık geçici bir mühlet verir ve geçici bir konkordato komiseri atar.
- Geçici mühlet süresince komiser şirket hakkında bir rapor hazırlayacaktır.
- Mahkeme, hazırlanan rapora istinaden bir yıla kadar kesin mühlet verebilir.
- Mühlet kararı ile birlikte alacaklılar kurulu oluşturulur.
Yetkili mahkeme raporları kabul ettiğinde konkordato ilan edilir. Mahkeme bu raporları onaylamazsa iflas söz konusu olur.
Konkordato başvurusu yapılırken dilekçeye hangi belgeler eklenmelidir?
Konkordato talepleri mahkemeye verilen bir dilekçe ile yapılmalıdır. Bu dilekçede belgeler ve mali raporlar yer alacaktır. İİK Madde 286 hangi belgelerin ve mali raporların ilgili olduğunu belirtir. Mahkeme bu dilekçeyi ekleri ile birlikte alarak konkordato talebinde bulunacaktır.
Mahkemeye sunulan ilk belge avan proje olacaktır. Konkordato teklifi mahkemeye sunulacak ilk belgedir. Mahkemenin borçlunun malvarlığını gösteren belgeleri alması gerekir. Mahkeme ayrıca, borçlunun kayıt tutması gerekiyorsa, yasaların gerektirdiği belgeleri ve defterleri de almalıdır. Dilekçe ayrıca alacaklıların listesini ve alacaklarını gösteren bir tablo içermelidir. Ayrıca, eğer varsa, alacaklı için imtiyaz durumunu da belirtmelidir.
Tablo da dilekçeye eklenmelidir. Borçlunun iflasını ilan etmesi halinde alacaklıların almayı bekleyebilecekleri ile konkordatoya dayalı olarak alacakları karşılaştırılır. Ön proje. Başlangıç projesinde yapılan teklifin gerçekleşeceğine dair güvence sağlayan denetim raporu ve dayanak da borçlu tarafından eklenmelidir. Kanunlarımızda bu denetim raporunu düzenleyen kurumun yerine getirmesi gereken şartları belirtiyoruz. Bu denetim raporu küçük işletmeler için isteğe bağlıdır.
Dilekçeyle birlikte eklenmesi gereken belgeler sadece İcra ve İflas Kanunu’nda belirtilmiyor. Borçlu, Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan kurallara da uymak ve yönetmeliklerde öngörülen belgeleri mahkeme huzurunda sunmak zorundadır. Borçlu, başvuru dilekçesine eklediği ve mahkemenin talep ettiği belgelere ek olarak, konkordato yargılaması sırasında mahkeme veya konkordato komisyonu tarafından talep edilen diğer belgeleri de sunmak zorundadır.
Belgelerde yer alan mali raporların 45 takvim gününden eski olmaması gerekir. Buna dikkat etmek önemlidir. Aksi takdirde mali raporlarınız değerlendirmeye alınmayacaktır.
Mühürleme Başvurusunun Değerlendirilmesi ve Geçici Karar
Yasanın gerektirdiği belgeler veya kayıtlar başvuruda mevcutsa, mahkeme derhal geçici bir mühlet verir. Mahkeme başvuruyu sadece şekil yönünden inceler ve belgelerin eksik olup olmadığına odaklanır.
Geçici mühlet kararı üç ay için verilir. Bu sürenin bitiminden önce talep üzerine iki ay daha uzatılabilir. Bu talep borçlu tarafından ya da geçici komiser tarafından yapılabilir. Borçlu tarafından talep edilmesi halinde, geçici komiser tarafından ifade edilen görüş dikkate alınır. Geçici mühletin süresi 5 aydan fazla olamaz.
Konkordato Nasıl İlan Edilir
Ticaret Sicil Gazetesi’nde ve Basın İlan Kurumu’nun resmi internet sitesinde alacaklıları başvurudan haberdar etmek için ilanlar yapılır. Bu ilanlar alacaklıların başvurudan haberdar edilmesine yöneliktir.
Alacaklılar, geçici mühlet talebinin kabulüne ve uzatılmasına ilişkin kararlara karşı yasal başvuru hakkına sahip değildir. Ancak, kararı veren mahkemeye itiraz edebilirler. İtirazlar için 7 günlük süre, kararın açıklandığı tarihten itibaren başlar. Alacaklıların itirazları, geçici mühlet kararının borçlunun mali durumunu iyileştirmeye yardımcı olmayacağı, konkordatoların uygulanamayacağı veya kanun kapsamında gerekli belgelerin sunulmadığı yönünde olabilir.
Konkordato başvurusu kabul edilirse ne olur?
Başvurunun kabul edilmesi halinde geçici mühlet kararı verilecektir. Geçici mühletin önemli bir sonucu, borçlu aleyhindeki tüm icra takiplerinin durdurulması ve borçluya karşı yeni bir takip başlatılamaması olacaktır. Bir takibin size karşı yanlışlıkla başlatılmış olması durumunda, itiraz ederek takibin durdurulmasını veya iptal edilmesini sağlamanız mümkündür. İcra yasağı mutlak değildir. İcra yasağının üç istisnası vardır: haciz yoluyla takip, iş ve nafaka havaleleri. Rehinli mal haciz yoluyla takipte muhafaza altına alınamaz veya satılamaz.
Geçici mühlet kararı ile alacaklının malvarlığının korunması ve muhafazası için mahkemenin gerekli gördüğü tüm tedbirler alınabilir. Bu, alacaklının kendilerine zarar verici eylemlerde bulunmasının engellenmesini de içerebilir. Bu, HMK hükümlerine göre bir ihtiyati tedbir kararı değildir. Bu tedbir, ihtiyati haciz gibi icra kanunlarına özgü geçici hukuki korumadır.
Konkordato komiserliği nedir?
Mahkeme kesin mühlet kararı verir ve ardından dosyayı bir denetleme görevlisine verir. Bu kişi konkordato komiseri olarak bilinir. Komiser, mahkeme onayı için gerekli işlemleri belirli bir zaman dilimi içinde tamamlamalıdır. Komiser daha sonra hazırladığı raporla birlikte dosyayı bir karara varmak üzere mahkemeye iade eder. Asliye Ticaret Mahkemesi, Komiserin eylemleri hakkındaki şikayetleri alır. Şikayetler hakkında nihai kararı mahkeme verecektir. Komiserin yerine getirmesi gereken görevler şunlardır.
- Konkordatonun tamamlanmasına katkıda bulunmak.
- Borçlunun faaliyetlerini gözetim altında tutmak.
- Kanun kapsamında kendisine verilen görevleri yerine getirmek.
- Mahkeme, verilen süreler içinde talep edilen konular hakkında bir ara rapor sunmanızı isteyecektir.
- Alacaklılar toplantısı ilerleme hakkında düzenli olarak bilgilendirilmelidir.
- Talep üzerine, bir konkordatonun ilerleyişi veya borçlunun mevcut mali durumu hakkında diğer alacaklıları bilgilendirin.
- Mahkeme tarafından verilen diğer görev ve prosedürleri de yerine getirmeniz gerekebilir.
Geçici Konkordato Komiseri nedir?
Bu durumda mahkeme geçici mühlet kararı ile birlikte geçici veya geçici komiserler de atayacaktır. Geçici komiserin temel işlevi konkordatonun başarı olasılığını ve ön projenin hayata geçirilebilirliğini değerlendirmektir.
Başvuru aşaması bile karmaşıktır ve uzman bilgisi gerektirir.