Giderek daha fazla tüketen bir dünyada tüketici hakları artık hayatımızın temel bir parçası. Tüketiciler, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile korunmaktadır.
Bu makalede tüketici hakları, ayıplı mallar ve Tüketici Hakem Heyeti hakkında genel bir bilgi verilecektir. Ayrıca heyetle nasıl iletişime geçileceğine dair sıkça sorulan soruları da yanıtlayacağız.
Ürün iadelerinde tüketicilerin hakları nelerdir?
Mağazadan bir şey satın aldığınızda, size uygun olmadığına karar verdiniz ve ürünü iade etmek istediniz. Tüketiciler tarafından mağazalarda yapılan nakit işlemlerde, yasa, ürünün mükemmel durumda olması durumunda değiştirilmesine veya iade edilmesine izin vermez. Tüketiciyi Koruma Kanunu’nun temel amacı tüketicileri tazmin etmektir. Ana koşul, satın alınan hizmet veya üründe bir kusur olması gerektiğidir. Bu hakka yalnızca satıcı veya mağaza tarafından ürünü veya hizmeti iade edebileceğinize dair bir güvence verilmişse sahip olursunuz.
Cayma hakkı nedir?
Tüketici, üründe herhangi bir kusur olmasa bile belirli alışveriş türlerinden cayma hakkına sahiptir. Giderek yaygınlaşan uzaktan alışveriş, taksitli satış ve kapıdan satışlarda tüketici, üründe herhangi bir ayıp olmasa dahi cayabilir. İnternet veya telefon aracılığıyla yapılan uzaktan alışverişlerde ve günün araçları (telefon gibi) kullanılarak yapılan kapıdan satışlarda 14 gün içinde cayma hakkınız var. Alışverişlerinizde taksitli ödeme yapıyorsanız 7 iş günü içerisinde sözleşmeden cayabilirsiniz. Tüketici, iptal hakkını kullanmak istiyorsa bunu satıcıya yazılı olarak bildirmelidir. Satıcı, bildirimi aldığını kabul etmeli ve 14 gün içinde ürün bedelini kesinti yapmadan iade etmelidir. İnternette, iade veya değişim olmadığını söylemek yasa dışıdır. Bu kuralın bir istisnası vardır. Açıldığı takdirde bozulacak olan veya raf ömrü kısa olan ürünleri iade edemezsiniz. Üründe bir kusur varsa haklarınız korunur, ancak açıklama yapmadan cayma hakkınız geçerli değildir. Cayma hakkınızı sadece internet üzerinden yaptığınız alışverişlerde kullanabilirsiniz. Örneğin bir kıyafet satın aldıysanız, kıyafeti denedikten ve inceledikten sonra iade edebilirsiniz. Ürünü uzun süre kullanırsanız ya da tatildeyken giyerseniz cayma hakkınızı kaybedersiniz.
Ayıplı Mal Nedir?
Ayıplı mallar, üzerinde anlaşılan standartları karşılamayan, sözleşmeye uygun olmayan veya istenen özelliklere sahip olmayan mallardır. Reklamda veya ambalajda ya da satıcı tarafından tarif edilen ürünü veya hizmeti alma hakkınız vardır. Mal veya hizmetleriniz satıcı tarafından belirtilen özelliklere uymuyorsa, bir ayıbın varlığı açıkça görülecektir. Satıcının müşteriye sözleşme ile belirlenen kalite ve özelliklerde mal veya hizmet teslim etme yükümlülüğü vardır. Mallar beklenen faydayı sağlamıyorsa veya maddi ya da ekonomik kusurlar varsa ayıplıdır. Ayıplı ürünler hakkında daha fazla bilgiyi ayıplı mallar konumuzda bulabilirsiniz.
Ayıplı Ürün Durumunda Tüketici Olarak Haklarınız Nelerdir?
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 11. maddesi malın ayıplı olması durumunda tüketiciye seçimlik haklar tanımaktadır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da seçimlik tüketici hakları düzenlenmiştir. Bu tüketici hakları seçimlik haklardır.
- Ürünü ve sözleşmeyi iade etme.
- Ürün bedelinde değer kaybı oranında indirim talep etme hakkı.
- Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, satın alınan ürünün ücretsiz onarılmasını isteme hakkı.
- Satılan bir ürünün, seçenek sınırları dahilinde benzer bir ürünle değiştirilmesini talep etme hakkı
Satıcı, tüketicinin haklardan herhangi birini tercih etmesi halinde talebini yerine getirmek zorundadır.
Satıcı hangi durumlarda sorumludur?
Satın aldığınız bir ürün veya hizmette bir kusur bulursanız, belirli koşullar yerine getirilirse satıcı sorumludur. Kusur, mal veya hizmetin değerini düşürmelidir. Ayrıca, tüketici bunları teslim aldığında mevcut olmalı, tüketici bu kusurdan haberdar olmamalı ve belirli bir zaman dilimi içinde talep edilmelidir. Böyle bir durumda, inceleme altında olacak olan mal ve/veya hizmet sağlayıcılarının sorumluluğudur. Kusur müşteri tarafından biliniyorsa, sözlü olarak veya ambalaj veya satış belgesi üzerinde bildirilebilir. Bu durumda satıcı sorumlu olmayacaktır. Tüketici ayıbı bilse dahi satın almaya rıza göstermesi kabul edilebilir.
Tüketici tazminat talep edebilir mi?
Tüketici bu nedenle bir zarara uğrarsa Borçlar Kanunu’nun genel hükümlerine göre tazminat isteme hakkına sahiptir. Genel hükümlere göre tazminat talep edildiğinde, satıcının kusurunu ispat etmesi gerekir. Diğer hallerde satıcı tazminat ödemekle yükümlüdür.
Seçimlik hakların süresi ne kadardır?
Tüketici, malın onarılmasını veya bir benzeri ile değiştirilmesini isterse, bu talebini doğrudan üretici, ithalatçı veya satıcıya yapabilir. Talep, yapıldığı tarihten itibaren 30 iş günü içinde yerine getirilmelidir. Bu süre konut ve tatil amaçlı taşınırlar için farklıdır. Otuz yerine altmış iş günüdür. Derhal iade, diğer seçimlik hakların seçiminde çok önemlidir.
Ayıplı mallarda zamanaşımı süresi, sözleşmede aksi belirtilmedikçe 2 yıldır. Bu süre ürünün tüketiciye teslim edildiği tarihte başlar. Ayıbın ağır ihmal, hile veya aldatma ile gizlendiği durumlarda zaman aşımı süresi uygulanmaz.
Tüketici Hakem Heyeti (CAC) nedir?
Tüketici hakem heyetleri, tüketiciye yönelik uygulamalardan kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü için kurulmuştur. Türkiye’deki heyet 1995 yılından bu yana 16 milyondan fazla uyuşmazlığı çözüme kavuşturmuştur.
Tüketici Hakem Heyetine en fazla ne kadar para için başvurabilirim?
Tüketici Hakem Heyeti başvuru üst sınırı 2023 yılına kadar yükseltildi. 66 bin liranın altındaki uyuşmazlıklar için tüketicinin ikamet ettiği veya işlemin yapıldığı yerdeki İl veya İlçe Tüketici Hakem Heyetine başvurabilirsiniz.
Bu durumda uyuşmazlığın 66.000 TL’yi aşması halinde tüketicinin tahkime başvurmasına izin verilmez. Kanunun 73/A maddesi uyarınca öncelikle tüketici mahkemesine ve arabuluculuğa başvurmanız gerekmekte olup, tüketici mahkemesi bulamadığınız takdirde asliye hukuk mahkemelerine başvurabilirsiniz.
Tüketici Hakem Heyetine (THH) nasıl başvurabilirim?
Tüketici hakları ile ilgili şikayette bulunmak için tüketici hakem heyetine elden, posta yoluyla veya e-devlet (TÜBİS) üzerinden başvurabilirsiniz. Sözlü şikâyette bulunamazsınız, bu nedenle yazılı olarak veya bir avukat aracılığıyla başvurmanız gerekir. Ticaret Bakanlığı web sitesinden başvuru formunu doldurup gönderebilirsiniz. Davanızı kazanabilmek için delillerinizi muhafaza etmeyi unutmamalısınız.
TÜBİS ve e-Devlet üzerinden başvuru yaparken başvurunuzun eksiksiz doldurulduğundan ve varsa tüm belge ve bilgilerin yüklendiğinden emin olun.
Hangi Tüketici Hakem Heyetine başvurmalıyım?
Tüketiciler, ikametgâhlarındaki veya işlemin yapıldığı yerdeki Tüketici Hakem Heyetine başvurabilirler. Tüketici hakem heyeti bulunmayan ilçelerde Bakanlık hakem heyeti oluşturmaya yetkilidir.
Tüketici hakem heyeti başvurularının incelenmesi için nasıl bir süreç izlenir?
Dosyanın incelenmesi yapılır. Tüketici hakem heyeti, ihtiyaç duyması halinde tarafları veya bilirkişiyi de dinleme ihtiyacı duyabilir. Heyet, taraflardan veya ilgili diğer kişi, kurum ve kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi talep etme hakkına sahiptir. Talebi alan kişi, talep edilen bilgi veya belgeleri sağlamak için en fazla 30 günlük bir süreye sahiptir.
Tüketici Hakem Heyetlerinin karar vermesi ne kadar sürer?
Başvurular, yapılış sırasına ve tarihine bakılmaksızın altı ay içinde incelenir ve karara bağlanır. Bu süre talebin niteliğine ve aciliyetine göre 3 aya kadar uzatılabilir. Haklarınızı tüketici hakem heyeti aracılığıyla talep etmek isterseniz, konunun dokuz ay içinde karara bağlanması ve görüşülmesi gerekir. Taraflar bu süreçte uzlaşabilirlerse, uzlaştıklarına dair bilgi ve belgeleri tüketici hakem heyetine sunmak zorundadırlar.
Heyetin kararları tüm taraflar için bağlayıcıdır. Karara uyulması zorunludur. Karara uyulmaması halinde, heyet kararına istinaden ilgili icra dairesine başvurarak karara uyulmasını isteyebilirsiniz.
Tüketici Hakem Heyeti Kararlarına Nasıl İtiraz Edilir?
Tüketicilerin karara itiraz etmek için 15 günü vardır. Bunu kendi seçtikleri tüketici mahkemesinde veya tüketici hakem heyetinde yapabilirler. Tüketici mahkemesi bulunmayan yerlerde ilk derece hukuk mahkemelerine başvurulur.
Tüketici Hakları Şikayet Telefon numarası nedir?
Alo 175, tüketicilere sorunları hakkında bilgi veren bir tüketici danışma hattıdır.
Bu yazımızda tüketicilerin sahip olduğu hakları sıraladık ve bu hakların nasıl elde edileceği konusunda bilgi verdik.