Miras Paylaşımı, bir kişinin öldükten veya yokluğu tespit edildikten sonra geride bıraktığı mal varlığının mirasçılar arasında paylaştırılmasıdır. Miras bırakan tarafından herhangi bir mirasçı atanmamışsa, miras tüm yasal mirasçılar arasında eşit olarak paylaştırılır. Türk Medeni Kanunu’nda yasal mirasçıların yanı sıra mirastan alacakları paylar da belirtilmiştir.
Yasal mirasçılar arasında miras paylaşımı
Miras, yasal mirasçılar arasında kanunlara göre paylaştırılacaktır. Yasal mirasçılar aşağıdakilere göre paylaştırılır:
Birinci derece mirasçılar, bir mirasçının alt soyu, yani çocuklarıdır. Çocuklar da eşit mirasçılardır. Mirasçıdan önce ölen çocukların altsoyları, halefiyeti sürdürmek için onların yerine geçer. Eşi ölen ve halen beş çocuğundan dördüne ve ölen çocuğunun üç torununa sahip olan bir kişinin mirası, beş çocuğu arasında eşit olarak paylaştırılır. Kendisinden önce ölen çocuğunun payı ise üç torunu arasında paylaştırılır.
Anne ve babası mirasçıdır. Her ikisi de eşit derecede mirasçıdır. Mirasçıdan önce ölen anne ve babanın yerini halefiyet yoluyla onların soyundan gelenler alır. Bir taraftan hiç mirasçı yoksa miras eşit olarak paylaştırılacaktır.
Büyükanne ve büyükbabalar, altsoyu olmayan mirasçıların ebeveynleri ve altsoylarıdır. Her ikisi de eşit derecede mirasçıdır. Mirasçıdan önce ölen büyükanne ve büyükbabaların torunları her seviyede onların yerini alır. Mirasçıdan önce ölen anne veya baba tarafından bir büyükanne veya büyükbabanın altsoyu yoksa, pay o taraftaki mirasçılara gider.
Anne veya baba tarafından iki büyükanne veya büyükbaba, altsoyu olmadan çocuktan önce ölürse, miras diğer taraftaki çocuklara gider.
Hayatta kalan bir eş yoksa ve büyükanne ve büyükbabalardan biri mirasçıdan önce ölürse, o zaman onun payı o çocuğa geçecektir.
Soybağı bakımından, evlilik dışında doğan ve babalığı hâkim kararıyla tanınan veya sabit olanlar evli hısımlar gibi mirasçı olurlar.
Baba ölü, anne sağ ise miras paylaşımı mümkündür.
Hayatta kalan eş, mirası mirasçıdan sınıfına göre aşağıdaki oranlarda alacaktır:
- Mirasçılarla birlikte miras alırsa mirasının dörtte birini alacaktır.
- Mirasçı, mirasçının ebeveynleri ile birlikte miras alırsa, mirasın yarısını alır.
- Mirasçı, büyükanne ve büyükbabası ve çocuklarıyla birlikte miras alırsa, eş mirasın dörtte birini alır. Eğer onlar yoksa, eş mirasın tamamını alır.
Evlatlık ilişkisinde miras paylaşımı ve devlet mirası
Evlat edinilen çocuklar ve onların altsoyları evlat edinenden kan bağı ile miras alırlar. Buna ek olarak, evlat edinilen çocuk kendi ailesine mirasçı olur. Evlat edinen ebeveynler ve akrabalar çocuğa mirasçı olma hakkına sahip değildir.
Mirasçısı olmayan vefat etmiş kişilerin mirasları Devlete geçer.
Miras paylaşımı davası
Her mirasçı, kanun veya sözleşme gereği ortaklığı sürdürmek zorunda olmadıkça, her zaman mirasın paylaştırılmasını isteyebilir.
Her mirasçı, belirli tereke mallarının aynen veya bunun mümkün olmaması halinde satış yoluyla paylaştırılması için sulh mahkemesinden talepte bulunma hakkına sahiptir …. Mümkün olduğu takdirde hakim, terekenin tamamını ve tereke içindeki bütün malları göz önünde tuttuktan sonra, her taşınmaz malı mirasçılar arasında paylaştırarak terekeyi böler. Hakim, bir mirasçıya verilen her bir taşınmazın değerindeki farkı para ödeyerek tazmin edecektir. Bu şekilde miras paylarının eşit olması sağlanır.
Sulh hâkimi, derhal yapılacak taksim bir mülkün veya terekenin değerini önemli ölçüde düşürecekse, taksimi erteleyebilir. Bu karar bir mirasçının talebi üzerine verilir.
Mirasçı olabilecek doğmamış bir çocuk varsa miras paylaşımı ertelenir. Anne, çok ihtiyaç duyması halinde bebek doğana kadar geçim masraflarının mirastan karşılanmasını isteyebilir.
Miras paylaşımında elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüşmesi
Sulh hakimi, diğer mirasçıları kendisi tarafından belirlenen bir süre içinde itirazlarını sunmaya davet edecektir. Belirlenen süre içinde müşterek mülkiyetin devamını veya bölünmesini haklı gösterecek bir itiraz gelmezse, sulh hakimi mülkün müşterek mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verecektir.
Miras paylaşımında birlikte yaşayanların hakları
Tereke, mirasçı öldüğünde mirasçıyla birlikte yaşayan veya mirasçı tarafından bakılan kişinin geçim ve bakım masraflarını karşılamak için kullanılabilir.
Miras Payı Davalarında Zamanaşımı ve Yetkili Mahkemeler
Miras bırakanın mirasını karara bağlayan sulh hukuk mahkemesi, mirasın paylaştırılması davasına bakmaya yetkili mahkemedir. Miras ortaklığı devam ettiği sürece miras taksim davası açılabilir.