Paylı mülkiyet, bir nesnenin tamamının birden fazla kişi tarafından eş zamanlı ve orantılı olarak sahiplenilmesidir. Bu, iki veya daha fazla kişinin aynı anda bölünmeden bir mülke sahip olabileceği anlamına gelir. Mülkün bölünmemiş olması önemlidir. Paylı mülkiyet, tek bir mülkiyetin hisselere bölündüğü ortak bir mülkiyeti içerir. Gerçekte bölünmüş ve bağımsız mülkiyet altında olan mallarda “paylı mülkiyet” terimi kullanılmaz. Paylı mülkiyet, pay oranlarının belirlenmesini gerektiren bir kavramdır. Her malik, sahip olduğu pay oranında belirli hak ve sorumluluklara sahiptir. Birden fazla mülkiyete sahip olan bir mülk, paylı mülkiyet olarak nitelendirilemez. Mülkün tek ve ortak bir sahibi olmalıdır. Mülkiyet hakkında konuşabilmeniz için önce mülkiyete sahip olmanız önemlidir. Herhangi bir mülkiyet yoksa paylı mülkiyet hakkında konuşmak imkansızdır.
Paylı mülkiyet bölünemez ancak belirli hak ve yükümlülükler bölünebilir. Hissedarların sahip oldukları hisselerle orantılı olarak bölünebilen hak ve yükümlülükleri vardır. Hissedarların hak ve yükümlülükleri bölünemez.
Bir hukuki işlem, bir mahkeme kararı veya bir kanun, ortak mülkiyetin ortaya çıkmasına neden olabilir. Yasal bir anlaşma yoluyla, birden fazla kişi bir taşınmaz veya taşınır mülkün ortak sahibi olabilir. Bir kişinin ölümüne dayanan yasal işlemler de bir işlem yoluyla paylı mülkiyetin tahsis edilmesine yol açabilir. Bir kişi, bir şeyi birkaç kişiye bırakarak vasiyet yoluyla paylı mülkiyet oluşturabilir. Birden fazla kişi mahkeme önünde tescile zorlamak için dava açarsa, mahkeme kararıyla paylı mülkiyet kurulabilir. Mahkemeden mülkiyetin oybirliğinden paylı mülkiyete dönüştürülmesi istenirse, paylı mülkiyet mahkeme kararıyla kurulacaktır. Birçok yasal nedenden dolayı paylı mülkiyet kurulabilir.
Paylı Mülkiyet Satılır mı?
Hissedarların hak ve yükümlülükleri, mülkün mülkiyetinin bölünmesi ile ilgili olarak sorgulanabilir. Bu bağlamda, her hissedar, diğer hissedarların haklarını veya yükümlülüklerini etkilemeksizin kendi hissesi üzerinde tasarrufta bulunabilir. Dolayısıyla, her hissedar hissesini diğer hissedarlardan bağımsız olarak devredebilir. Ancak, her hissedar bağımsız olarak tasarrufta bulunma yetkisine sahip olsa da, bu yetki bazı sınırlamalara tabidir. Bu sınırlamalar kanundan veya hissedarlar arasındaki bir anlaşmadan kaynaklanabilir. Yasa, diğer hissedarların önalım hakkına bir sınırlama getirmektedir. Kanun, bir hissedarın hisselerini satmak istemesi halinde diğer hissedarlara önalım hakkı vermektedir. Kanun kapsamındaki önalım hakkı sadece müştereken sahip olunan taşınmazlar için geçerlidir. Aynı durum taşınır mallar için geçerli değildir.
Sözleşmede tanınan önalım haklarından önce yasal önalım hakkı gelir. Yasal önalım hakkı, hissedarın hissesini satma niyetini diğer hissedarlara bildirmesinden 3 ay sonra ve satışı takiben 2 yıl sonra sona erer. Önalım hakkı sadece mahkemede alıcıya karşı kullanılabilir. Evlilik kanunu da bir sınırlamaya neden olmaktadır. Bir evlilik edinilmiş mallara katılma veya mal ayrılığı rejimlerine tabi olduğunda, yalnızca bir eşe ait olduğu kanıtlanamayan mallar ortak mal olarak kabul edilecektir. Bu mallardaki pay, her iki eşin rızası olmadan elden çıkarılamaz. Bu hisselerin satışı da eşin rızasını gerektirir. Hissedarlar kendi aralarında anlaşarak hisselerinin satışını da kısıtlayabilirler. Hissedarlar, hisselerini belirli bir tarihe kadar devretmeyeceklerine dair bir anlaşma yapabilirler. Bu sözleşme tapu siciline kaydedilmelidir. Tapu siciline şerh edilmediği takdirde sözleşme uygulanamaz.
Hisseli Mülkiyetin İcra Yoluyla Satışı
Borcun yerine getirilmemesi durumunda, borçlu icra yoluyla takip edilebilir. Borçlunun paylı mülkiyete tabi bir hissesi varsa, alacaklı hisseyi haczedebilir, iflas masasının bir parçası olarak kaydedebilir ve ardından icra yoluyla satışını talep edebilir.
Paylı Mülkiyette Ortaklığın Giderilmesi
Bu noktada iki seçenek vardır: hissedarlar anlaşarak ortaklıklarını feshetmeye karar verebilir veya dava açabilirler. Her hissedar genel olarak fesih talebinde bulunabilir. Ortaklığın feshi ile ortak mülkiyet sona erer. Mülk bölünebilirse ve ortaklık bölünme yoluyla ortadan kaldırılabilirse, mülk bölünemezse paraya dönüştürmek için satılır. Ortaklık bölünerek sona erdirilirse her hisse ayrı ayrı sahip olunabilir. Mülk bölünebilir olmadığında, paraya dönüştürülebilir ve daha sonra her bir hissedara orantılı olarak dağıtılabilir. Rızaya Dayalı Bölünme, hissedarların mülkiyeti bir sözleşme yoluyla bölmesidir. Bölünme, bir yatırımcının talebi üzerine mahkeme kararıyla yapılırsa, bu kazara bölünmedir. Bölünme, bir mahkeme kararıyla veya mülkün bölünmesi veya paraya dönüştürülmesi yoluyla yapılabilir.
Bir ortaklığın feshi herhangi bir sınırlamaya tabi değilse, bir hissedar bölünme talebinde bulunabilir. Bölünme hakkına sahip olanlar sadece hissedarlardır. Mülk üzerinde yalnızca kişisel veya ayni haklara sahip olanların bölünme talebinde bulunmalarına izin verilmez. Bir hissedarlık sözleşmesi, bir hissedarın bölünme talep etme hakkını on yıla kadar sınırlayabilir. Bu anlaşma tapuda taşınmazlar bölümüne şerh edilebilir; dolayısıyla bu sınırlama yeni hissedarları da bağlayacaktır. Taşınmazlara ilişkin herhangi bir şerh bulunmamaktadır. Bu nedenle, taksim hakkı yeni bir hissedar tarafından sınırlandırılamaz.
Mirasta paylı mülkiyet
Miras yoluyla paylı mülkiyet tesis etmek için tüm mirasçıların yazılı olarak işbirliğini sona erdirme talebinde bulunması gerekir. Ayrıca bir mahkeme kararı da gereklidir.
Müşterek mülkiyet nedir?
Müşterek mülkiyet, yasal topluluklar veya sözleşmeler nedeniyle mülklerin ortak mülkiyetidir. Ayrıca, mevcut bir topluluk ilişkisine dayalı olarak iki veya daha fazla kişi arasında mal veya mülkün ortak mülkiyetidir. Topluluk ilişkisinin yasalara uygun olması gerekir. Belirli durumlar dışında sözleşme ile elbirliği mülkiyeti kurulması mümkün değildir. Mülkiyet ortaklığı, aile ortaklığı, miras ortaklığı ve adi ortaklıklar bu topluluk ilişkilerinin örnekleridir.
Üniter Mülkiyetten Paylı Mülkiyete Dönüşüm
Müşterek mülkiyet, ortaklardan herhangi birinin talebi üzerine paylı mülkiyete dönüştürülebilir. Bu talep, talep edilen mülk üzerinde paylı mülkiyet atamak için kullanılır. Sulh Hukuk Hakimi, müşterek mülkiyetin paylı mülkiyete dönüştürülmesi talebini alacaktır.
Paylı ve Müşterek Mülkiyet Arasındaki Fark Nedir?
- Paylı mülkiyette ortaklık, hissedarlar arasındaki ilişkiden doğar. Müşterek mülkiyette, ortaklar arasındaki mülkiyet ilişkileri, müşterek mülkiyet kurulmadan önce var olan kişisel ilişkilere dayanır.
- Paylı mülkiyette, tüm ortaklar paylı mülkiyete konu olan eşyalar üzerinde aynı haklara sahiptir.
- Paylı mülkiyette ortakların bireysel olarak yapabilecekleri şeyler olduğu gibi birlikte yapabilecekleri şeyler de vardır. Müşterek mülkiyette, bir mülkün yönetimi ortaklar tarafından ancak anlaştıkları takdirde yönetilir.
- Oybirliği ile mülkiyet, bir yasanın veya yasal işlemlerin veya hatta bir yasadan kaynaklanan olayların bir sonucu olabilir. Bu nedenle kanunda öngörülen durumlarla sınırlıdır. Paylı mülkiyet bu şekilde sınırlandırılmamıştır.