Babalığın var olduğuna dair karinenin çürütülmesi için açılan bir davadır. Babalık terimi, ebeveynler ile çocuklar arasındaki ilişkiyi ifade eder. Bir çocuğun babasının kim olduğu değil, onun oğlu veya kızı olduğu karinesi babalığın kurulmasında belirleyicidir. Kocanın babalığını ispat etmek mümkündür. Dava, bu karinenin çürütülmesi için inkâr davası olarak açılır. Koca, soybağının reddi ile miras ve babalık yükümlülükleri bakımından korunur. Koca, gerçek ebeveyni olmadığı bir çocuğun geçimini sağlamak zorunda kalırsa, koşullar mirasçıların kim olduğunu belirleyebilir. Kocanın nüfusundaki çocuk karinesiz olarak tescil edildiği için babalığın reddi söz konusu değildir. Bu durumda dava, yanlış nüfus kaydının düzeltilmesi için koşulların belirlenmesi amacıyla açılacaktır.
Babalık karinesine göre evlilikten itibaren 180-300 gün içinde doğan çocuklar evlilik içinde doğmuş sayılır. Çocuk evlilikten önce, evlilik sırasında veya ayrıldıktan sonra gebe kalmış olabilir.
Çocuk evlilik sırasında doğmuşsa, koca, karısının hamile kalma olasılığının en yüksek olduğu dönemde karısıyla cinsel ilişkiye girmediğini göstererek çocuğun kendisinden olmadığını kanıtlayabilir. (2) Karı ya da koca zaten hamile ise ya da iktidarsızlıkları varsa karine çürütülebilir. Bilimsel yöntemler DNA ve kan testleridir. Hakimin bu yöntemleri kullanabilmesi için, çocuğun kendisinden olmadığını mahkemeye kanıtlayabilmesi gerekir.
Çocuk evlilikten önce doğmuşsa veya ayrılmışsa karine daha az güçlüdür. Çocuk evlilikten sonraki 180 gün içinde doğmuşsa veya anne ayrıldıktan sonra hamile kalmışsa karine çürütülemez. Babalık karinesi, kocanın bu süre zarfında eşiyle cinsel ilişkiye girdiğine dair güçlü belirtiler varsa geçerli olacaktır. Bu durumda ikinci ihtimalde geçerli olan koşullar altında babalık karinesi çürütülmeye çalışılacaktır.
Babalığın reddi davasını kimler açabilir?
Babalığın reddi davasını genellikle koca açar, ancak istisnalar da vardır. Bu nedenle dava açma hakkı, çocuğun yanı sıra, kocanın ve çocuğun babası olduğunu iddia eden erkeğin soyundan gelen kişi tarafından belirli koşulların yerine getirilmesi halinde çocuğa da verilmiştir.
(1) Koca. Bir kocanın babasına karşı inkar davası açma hakkı onların şahsına dayandığından, ehliyetsiz olsalar bile yasal temsilcisinin izni olmadan bunu yapabilir. Yeni medeni kanunlara göre davayı açma hakkı çocuğa aittir. Dava, çocuk reşit değilse açılır. Çocuk bu davayı 18 yaşını doldurduktan sonra bir yıl içinde açabilir. (3) Kocanın ve baba olduğunu iddia eden kişinin altsoyu: Bu kişilerin dava açabilmesi için kocanın ölmesi, kayıp ilan edilmesi veya ayırt etme gücünü kaybetmesi gerekir. Kısacası, kocanın dava açmasına izin verilmemelidir. Koca tarafından dava açılamaz ve dava açmak için son tarihin geçmemiş olması gerekir. Tüm bu koşullar mevcutsa, davayla ilgilenen diğer taraflar da dava açabilir. Tüm koşullar yerine getirilmiş ancak dava açma süresi dolmadan önce koca çocuğun kendisine ait olduğunu kabul etmişse, diğer ilgililer dava açamaz.
İnkâr iddiasının ileri sürülebilmesi için babalığın dava edilmesi gerekir. Bu bağlamda, soybağının reddi bir vasiyetname veya sözleşme ile yapılamaz. Bu durumda, davacılar koca, çocuk veya belirli koşulların yerine getirilmesi halinde kocanın altsoyu ve üstsoyu olabilir. Son olarak, çocuğun babası olduğunu iddia eden erkek de davacı olabilir.
- Davayı kocanın açması halinde anne ve çocuk davalı olacaktır. Çocuğun ölümü halinde anne, çocuğun mirasçıları ile birlikte davalı olacaktır. Anne öldüğünde, sadece çocuk dava edilebilir.
- Bir davada davacı çocuk ise, davalılar anne ve baba olacaktır.
- Davacı kocanın alt soyu ise davalılar anne ve çocuktur.
- Baba olduğunu iddia eden bir kişi tarafından açılan bir davada davalı anne, çocuk ve babadır.
Babalığın reddi davası hangi mahkemede açılabilir?
Bu durumda yetkili mahkeme, davanın açıldığı veya doğumun gerçekleştiği tarihte taraflardan birinin mahkemesidir. Bu davada yetkili olan mahkeme 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 41. maddesi ile belirlenmiştir. Yetkili mahkeme aile mahkemesidir. Aile mahkemesinin bulunmadığı hallerde Asliye Hukuk Mahkemesi görevli olacaktır.
Soybağının Reddedilebileceği Süreler
Hâkim, doğası gereği hak düşürücü süreyi de re’sen dikkate alacaktır. Hak düşürücü süreler sona erdiğinden, hiç kimse bu sürelerin aşıldığını iddia etmese bile hakim bu süreleri dikkate alacaktır. Koca, baba olmadığını öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde babalığın ispatı için dava açabilir. Bir yıllık süre, eşin zamanaşımı süresi dolmadan dava açmakta haklı olarak gecikmesiyle başlar. Kayyım, çocuğun doğumundan beş yıl sonra babalığın reddi için dava açabilir. Bu süre, kararın verildiğinin bildirilmesiyle başlar. Çocuk artık bir yetişkinse, ancak bu noktadan önce herhangi bir dava açılmamışsa, yetişkinlik tarihinden sonraki bir yıl içinde mahkemeden çocuğun babalığının reddedilmesini isteyebilir.
Örnek Babalığın Reddi Dilekçesi
…….. AİLE MERKEZİ
SANIK
VEKİLİ
SANIK Anne ve Çocuk
KONU: Bu, babalığı reddetme talebimizdir.
AÇIKLAMALAR:
1- 2019 yazında birlikte yaptıkları tatilden sonra aralarında sorunlar yaşanmaya başlamıştır. Ekim 2019’dan beri ayrı yaşamaktadırlar.
2- Terkten yaklaşık bir yıl sonra davalı bir çocuk doğurdu. Müvekkilim Kasım 2019’da başka bir ülkeye seyahat etti. Eve döndüğünde kocasını kucağında yeni doğmuş bir bebekle bulmuştur.
3- Daha sonra, çocuğun nüfus kaydında baba olarak kayıtlı olduğunu keşfetti. Müvekkilim çocuğun babası olduğunu reddediyor. Müvekkilimin baba olması neredeyse imkansızdır, ancak pasaport kayıtları belirtilen tarihlerde yurtdışında olduğunu göstermektedir.
4- Babalığın reddi talebimize ek olarak, çocuğun menfaatini korumak amacıyla kayyım atanması için Sayın Mahkemenizde dava açmakla yükümlüyüz.
YASAL DAY ANAKLAR Türk Medeni Kanunu (TMK) ve ilgili mevzuat
Kanıt : Uzman Tanık: Pasaport Kayıtları
SONUÇ VE İSTEM : Sayın Mahkemenizce babalığın reddine, çocuğa vasi atanmasına, vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin davalı anneye bırakılmasına karar verilmesini arz ve talep ederiz.
Davacı Vekili
Babalığı Reddetmenin Sonuçları
Soybağının reddi kararı kesinleştiğinde, baba ile çocuk arasındaki soybağı ortadan kalkacaktır. Eski yasaya göre, kararın kesinleşmesiyle birlikte çocuğun babasına karşı olan soybağı ortadan kalkıyor, annesine karşı olan soybağı ise gayrimeşru olarak değişiyordu. Yeni yasa ile bu sorun ortadan kalkmıştır. Çocuğun annesi ve babası arasında soybağı değişmiyor. Talebin reddedilmesinden sonra çocuk yararına geçerli olan babalık karinesi artık geçersizdir. Bu karar ile çocuğun soybağı geçmişe etkili olarak sona erer. Soybağının reddi herkes üzerinde etki doğurur. Çocuk babanın soyadını taşıyamaz ve mirasçısı olamaz. Koca, bu karar geçmişe etkili olduğu için, babalık veya nafaka yükümlülüklerinden doğan nafaka ve eğitim giderlerini, kocanın sebepsiz zenginleştiğine dayanarak talep edebilir. Babalık söz konusu ise hem anne hem de gerçek baba dava edilebilir. TBK 63/1, çocuğun sebepsiz zenginleşmeye dayanarak talepte bulunmasını yasaklamaktadır. Yani koca, çocuğa karşı yerine getirdiği yükümlülüklerini sebepsiz zenginleşme sonucu talep edemez.