Kişiler ölümlerinden sonra miraslarının paylaştırılmasını talep edebilecekleri gibi, vasiyetnamelerine dayanarak çeşitli taleplerde de bulunabilirler. Kişi, oluşturduğu vasiyetname ile mirasını belirli sınırlar ve kurallar dahilinde paylaştırabilir. Ayrıca ölümden sonra yapılacak tasarrufları da belirleyebilirler.
Vasiyetname Hazırlama Koşulları
Vasiyetçi ayırt edebilmeli ve en az 15 yaşında olmalıdır. Bir mirası dağıtıma hazırlarken kişi saklı pay sınırını aşmadığı sürece tasarrufta bulunabilir. Bir babanın üç çocuğu varsa, mirasın tamamını vasiyetname ile bir çocuğa bırakamaz. Diğer çocukların saklı paylarına saygı gösterilmesi önemlidir.
Vasiyetname sadece birey tarafından hazırlanabilir. Yasal bir temsilci veya vekil tarafından yapılamaz. Vasiyetname, engelliler de dahil olmak üzere herkes tarafından yazılabilir.
Her yazılı kelimenin veya basılı belgenin hukuki etkisi vasiyetname ile aynı değildir. Medeni kanunumuz farklı vasiyetname türlerini listelemektedir. Medeni kanunumuzda farklı vasiyetname türlerini listeliyoruz.
Resmi Vasiyetname
Yetkililer etkinliği en az iki arkadaşlarının huzurunda düzenlerler. Yetkililer noterler veya konsoloslardır. Sulh hakimleri, sulh yargıçları veya kanunla yetkilendirilmiş diğer görevliler de olabilirler.
Mirasçı, resmi görevliye isteklerini yazılı veya sözlü olarak bildirir. Görevli, vasiyetçinin isteklerini içeren yazılı bir belge hazırlar ve bu belge okunup imzalanır. Bu belge daha sonra resmi görevli tarafından imzalanır ve tarih atılır. Vasiyet sahibi tanıklara imzalı vasiyetnameyi okuduğunu söyler. Bunun üzerine tanıklar, belgenin huzurlarında yazıldığını ve vasiyetçinin gerekli yeterliliğe sahip olduğunu teyit ederek belgeyi imzalarlar. Bu şekilde vasiyetname oluşturulmuş olur. Bir vasiyetnamenin geçerliliği imzalar, tarih ve vasiyetnamenin okunması ile belirlenir.
Vasiyetçi okuma yazma bilmiyorsa, resmi memur vasiyetnameyi vasiyetçinin isteklerine göre hazırlar. Resmi memur vasiyetnameyi iki tanık önünde vasiyetçiye okur. Tanıklar vasiyetnamenin okunduğunu, vasiyetçinin isteğine uygun olduğunu onaylar ve her iki taraf da belgeyi imzalar.
Resmi Vasiyetnameyi düzenleyen memur orijinal vasiyetnameyi saklar.
El Yazısı Vasiyetname
Vasiyetini el yazısıyla yazdırmak isteyen bir kişi bunu kendi el yazısıyla yapmalıdır. Elle yazılan vasiyetnameler daktilo, bilgisayar veya başka bir elektronik cihazda yazılan vasiyetnameler değildir. Vasiyetçi vasiyetnameyi elle yazdıktan sonra imzalamalı ve tarih atmalıdır. Tarih gün, ay ve yılı içermelidir. Parmak izi veya damga ile imzalama sayılmaz. El yazısı ile imzalanmış olması gereklidir.
El yazısı ile vasiyetnamenin hangi dilde, hangi yazı tipinde vs. yazılacağı belirtilmemiştir. El yazısı vasiyetname herhangi bir dilde yazılabilir. Geçersizlikten kaçınmak için, el yazısı vasiyetnamenin okunaklı olması hayati önem taşımaktadır.
Nesnenin korunması sahibine bağlıdır.
Sözlü Vasiyetname
Her ikisine de erişiminiz yoksa, o zaman sözlü olarak yapılabilir. Sözlü taslak hazırlama istisnai durumlarda mümkündür. Bu hazırlık sıkı koşullara tabidir. İlk iki koşul, vasiyetnamenin istisnai bir durumda yapılmış olması ve başka yöntemlerle hazırlanamamasıdır.
Sözlü vasiyetnamenin iki tanık tarafından onaylanması istenir. Bundan sonra, tanıklar bu talebi kabul ederse, iki yöntem mevcuttur. Tanıklar önce vasiyetnameyi yazıya dökerler. Daha sonra tarihi yazarlar ve belgeyi imzalarlar. Tanık tarafından oluşturulan bu belge sulh hukuk mahkemesine veya asliye hukuk mahkemesine sunulur ve burada durum ve vasiyetnamenin koşulları açıklanır. İkinci şekilde, tanığın talepleri sözlü olarak hakime iletilir ve kaydedilir.
Hâkim, belirli durumlarda durumları onaylayabilir. Böyle bir durum bir sağlık kurumunda gerçekleşirse, kurumun en yetkili üyesi mahkeme yerine geçebilir. Savaş durumlarında teğmen ve üstü rütbedeki askeri personel mahkeme yerine geçebilir. Sözlü düzenleme genellikle gereklidir.
Sözlü vasiyet, vasiyetçinin olağanüstü durumun sona ermesinden sonra 1 aydan fazla yaşaması halinde kendiliğinden geçersiz olur. Yasal gereklilikleri ihlal etmemek için vasiyetname hazırlanırken deneyimli bir avukata danışmak en iyisidir.
Vasiyetname Hazırlanmasına İlişkin Yargıtay Kararları
Dava konusu olayda, vasiyetnameye ilişkin duruşma gününün bilinen tüm mirasçılara ve vasiyet alacaklılarına tebliğ edilmediği anlaşılmaktadır. Türk Medeni Kanunu’nun 596/2. maddesi uyarınca, bilinen mirasçılar çağrılmadan vasiyetnamenin okunup açılmasının doğru olmadığı belirtilmiştir. Türk hukukuna göre hükmün yazılı şekilde verilmesi usule aykırıdır.
Bu itibarla, yukarıda açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir. Temyiz itirazları yerindedir, kabul edilmiştir…” (Yargıtay Üçüncü Hukuk Dairesi, Esas No:2014/19530, Karar No:2014/16709)
Somut olayda, mirasçının okuma bilmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda vasiyetçinin vasiyetnamenin kendi istekleri doğrultusunda olduğunu beyan etmesi yeterli değildir. Tanıkların da vasiyetçinin kendi huzurlarında vasiyetname üzerinde tasarrufta bulunmaya ehil olduğuna dair beyanda bulunduğunu teyit etmeleri gerekir. Sadece bunu yazmakla kalmamalı, aynı zamanda resmi memurun vasiyetnameyi huzurlarında vasiyetçiye okuduğunu, vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan ettiğini teyit etmeli ve bu ifadelerin altını imzalamalıdırlar. (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, Esas No: 2015/4647, Karar No: 2016/2487)